B. A. Nazarbayeva



Download 7,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/288
Sana15.01.2022
Hajmi7,56 Mb.
#368689
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   288
Bog'liq
konstruksiyalashga kitob

2.5.

 

Qurilmalar yaratishda modellar va modellashtirish  

 

Model va modellashtirish bu universal tushunchalar bo‘lib, obyekt, jarayon va 

hodisalarni  (model  va  modellashtirish  orqali)hamda  ihtiyoriy  kasbiy  sohani 

anglashning eng yaxshiusullarining atributlaridan  biridir. 

Model  va  modellashtirish  mazkur  modellar  va  modellashtirish  natijalari 

qaerda  qo‘llanilishidan  qat’iy  nazar  fanlararo  muammolarni  echish  ustida 

ishlayotgan har xil soha mutaxassislarini birlashtiradi. 

“Model”  so‘zi  (  lotincha  “madelium”  so‘zidan  olingan  bo‘lib)  “o‘lchov”, 

“usul”, “biror narsaga o‘xshash” ma’nosini anglatadi. 



39 

 

Model 

- bu asl nusxani qandaydir yo‘l orqali tasvirlash va ta’riflashdan iborat 

bo‘lib,  asl  nusha  hodisa  bo‘yicha  ma’lum  bir  gipoteza  va  aniq  bir  taxminlarga 

ko‘ra uni a’lo darajada o‘rganish, tadqiq qilish, uning xossalarini tavsiflash uchun 

asl nushani almashtirishga imkon beradi. 

Misol

:  h 

balandlikdan  tashlangan  va 



t

  vaqt  ichida  erkin  tushayotgan  erkin 

jism  uchun 

h=gt

2

/2

  munosabatni  yozish  mumkin.  Bu  jismni  erkin  tushish 

masofasini  fizik  –  matematik  modeli.  Ushbu  modelni  qurish  uchun  quyidagi 

gepotezalar qabul qilingan:  

1)  tushish  jarayoni  vakuumda  sodir  bo‘ladi  (havoni  qarshilik  koeffitsiyenti 

nolga teng);  

2) shamol yo‘q;  

3) jismni massasi o‘zgarmas; 

4) jism ihtiyoriy nuqtada 

g

 tezlanish bilan harakat qiladi.  

Modellashtirish  muammosi  uchta  bir-biriga  bog‘liq  masalalardan  tashkil 

topadi: yangi model qurish; modelni o‘rganish (o‘rganish metodini ishlab chiqish); 

modelni qo‘llash (amaliyotga yoki nazariy jihatdan). 

tizimni 


X   

kiruvchi  va 



Y

  chiquvchi  signallari  bilan 



M

  modelni  qurish 

sxemasi 2.1 – rasmda keltirilgan. 

Agar 


ga  kirishga  kelayotgan  signallar 



X

  dan  va  chiqayotganda  hosil 

bo‘lgan signallar 

dan iborat bo‘lsa, u holda  



f

  qoida tizimning 




Download 7,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish