B. A. Nazarbayeva



Download 7,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/288
Sana15.01.2022
Hajmi7,56 Mb.
#368689
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   288
Bog'liq
konstruksiyalashga kitob

                                    

 ,                                                                       

(1.1) 


bunda 

φ

 — ko‘rsatkichning shkala boshidan, burilish burchagi. 

To‘g‘ri chiziqli shkalali asboblar uchun 

                                   

 ,                                                                     

(1.2) 


bunda 

L

 — ko‘rsatkichning shkala boshidan chiziqli siljishi. 

1.5-rasmda shkalali sanoq qurilmalari sxematik ko‘rsatilgan. 

Qayd  qiluvchi  o‘lchash  asboblari  qog‘oz  lentalarga  yoki  diskda 

o‘lchanayotgan  kattalikning  hozirgi  qiymatini  vaqt  bo‘yicha  avtomatik  yozib 

beruvchi  moslama  bilan  ta’minlanadi.  Bu  holda  qog‘oz  lentada  (diskda)  uzluksiz 

chiziq pero bilan chiziladi, boshqa holda lentada davriy ravishda sanoqlarning sonli 

qiymatlari  chop  etiladi.  Bitta  qog‘oz  lentada  bir  necha  egri  chiziq  yozilishi 

(chizilishi)  mumkin.  Bu  holda  o‘lchash  asbobining  ichiga  avtomatik  uzgich-

ulagich  o‘rnatiladi,  u  o‘lchashning  bir  necha  nuqtalarida  joylashgan  birlamchi 

o‘zgartkichlardan birini o‘lchashtizimga navbat bilan ulaydi. 

 

 



1.5-rasm. Qayd qiluvchi qurilmalar: 

a-

qutb  koordinatalarida;  



b-

to‘g‘ri 


chiziqli koordinatalarda; 

d-

davriy qayd qiluvchi 

 

Qayd  qiluvchi  qurilmalarning  tavsifi  shkalali  sanoq  qurilmalari  tavsifiga 



o‘xshash  va  (1.1),  (1.2)  tenglamalar  bilan  ifodalanadi.  Qayd  qiluvchi  qurilmalar 


20 

 

uchun (1.5-rasm,



 a, b)

 bu tenglamalarda φ va



 L

 tegishli burilish burchagini hamda 

pero ushlagichning diagramma to‘g‘ri chizig‘ining nolli belgisidan siljishini,

 U

 esa 


to‘r  bo‘yicha  olingan  sanoqni  anglatadi.  Davriy  chop  etuvchi  qayd  qiluvchi 

qurilma  uchun  tavsif  (1.5-rasm,



  v)

  (1.1)  tenglama  bilan  tasvirlanadi,  unda  φ  —

kirish valchasining burilish burchagi, 

U

— chop etilgan son (sanoq). 

Disksimon  diagrammalar  tekis  va  notekis  bo‘linmali  bo‘lishi  mumkin. 

Lentasimon  diagrammalar  ham  ikki  turli  bo‘ladi:  o‘lchash  asbobi  perosi  to‘g‘ri 

chiziqli  harakat  qiladigan  va  perosi  aylana  yoyi  bo‘ylab  harakat  qiladigan. 

Ko‘rsatkichi  kam  kuch  bilan  siljitiladigan  asboblarda  (masalan,  o‘zi  yozar 

millivolьtmetrlarda) yozish yordamchi qurilma yordamida amalga oshiriladi. 

Ayrim  o‘lchash  vositalari  va  o‘lchash  tizimlaridan  tashqari  murakkab 

axborot-o‘lchash  tizimlari  ham  qo‘llaniladi.  Ular  ko‘plab  nuqtalarda  avtomatik 

o‘lchashni  amalga  oshiribgina  qolmay  (o‘lchash  kanallari  soni  ming-minglab 

bo‘lishi  mumkin),  balki  o‘lchash  natijalarini  berilgan  algoritmlar  bo‘yicha  zarur 

qayta  ishlashni  ham  bajaradi.  Shu  munosabat  bilan  o‘lchash  o‘zgartkichlarining 

axborot-hisoblash  mashinalarining  va  kirish  qurilmalarining  kirishiga  keladigan 

signallarni  unifikatsiyalashtirish  (birxillashtirish)  zarurati  tug‘iladi.  Signallarni 

unifikatsiyalashtirish  o‘lchash  asboblari  turlarini  minimumga  keltirish  imkonini 

beradi, o‘lchash vositalarining o‘zaro almashuvchanligini ta’minlaydi. 

O‘lchash  vositalari o‘lchash  jarayonidagi bajarayotgan vazifasi,  roliga qarab 

ishchi, namunaviy va etalon o‘lchash asboblariga bo‘linadi. 

Ishchi  o‘lchash  vositalari  xalq  xo‘jaligining  barcha  tarmoklarida  amaliy 

o‘lchashlar  uchun  mo‘ljallangan.  Namunaviy  o‘lchash  vositalari  ishchi  o‘lchash 

asboblarini tekshirish va ularni o‘zlari bo‘yicha darajalashga xizmat qiladi. 

Etalonlar  fizik  kattalik  birliklarini  qayta  tiklash  va  saqlash,  ularning 

o‘lchamlarini  namunaviy  o‘lchash  asboblari  orqali  xalq  xo‘jaligida  qo‘llanadigan 

ishchi  o‘lchash  vositalariga  o‘tkazishga  xizmat  qiladi.  Fizik  kattaliklarning 

birliklari  o‘lchami  shu  usul  bilan  etalonlardan  namunaviy  o‘lchash  asboblari 

yordamida boshqa o‘lchash asboblariga o‘tkaziladi. 




21 

 

Shkala  bo‘linmalariga  qabul  qilingan  o‘lchash  birliklarida  ifodalangan 



qiymatlar berishdan iborat operatsiya 


Download 7,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish