B a L i q L a r b I o L o g I y a s I

Yosh baliqchalarning (molod) yashab qolish sharoiti
Hammaga ma’lutnki, baliqlar katta miqdorda uvildiriq qo'yadi. Bunday yuqori darajali serp
ushtlik embrionlarning haddan tashqari ko'p miqdorda nobud bo'lishi bilan bog'liq bo'lib, uvi
ldiriqlar rivojlanmay nobud bo'ladi. Boshqalari esa ko'pincha uvildiriq yoki chavaqlik stadiyasi
da nobud bo'ladi. Qo'yilgan uvildiriqlardan biryoshgacha faqat ma’lum foiziyashab qoladi. Ma
salan, Volga deltalarida karplarning qo‘yilgan uvildiriqlaridan 2,35
%
segoletka yoshigach
a yetadi, leshning qo'yilgan liar100,000 uvildirig‘idan boryo'g'i 16 dan to 45 tagachasi tav
oyaga yetadi, vobla uvildiriqlaridan esa 5 ta dan 23 tagachasi voyaga yetadi. Sudakning
liar 500 ming uvildirig'idan 0,1 dan to 9 ta gacha voyaga yetadi. Yuqorida nomi ko'rsatilgan
baliqlardan eng serpushti sudak 180 000 dan to 900 000 gacha uvildiriq qo'yadi, lekin bor
-yo‘g‘i 9 % voyaga yetadi. 
Ko‘pchilik baliqlar shu jumladan, sudak o'z uvildiriqini qo'ygandan keyin nerest joyini tashl
ab ketadi. Nasi uchun g'amxo'rlik yo'q. Ammo ba’zi bir baliq turlari o‘z nasli yoki avlodi
uchun g'amxo'rlik qilish instinktiga ega. Masalan, keta, ship, ilonbaliq, laqqa kabi baliq t
urlari o'z uvildiriq va chavoqlarini himoyalash xususiyatiga ega. Demak, nasi uchun g'amxo'
rlik instinkti qanchalik kam shakllangan bo'lsa, shunchalik serpushtlik yuqori bo'ladi (qo‘yil
adigan uvildiriq soni ko'p bo'ladi).Baliqlar serpushtligini va ularning yashovchanlik darajasini 
o'rganish baliqchilikda va baliq ovini tashkil qilishda katta ahamivatga ega. Ovlash darajas
iga yoki voyaga yetish darajasiga yetib kelgan baliqlar soniga ovlash yashovchanligi deb ay
tiladi. Baliq zaxirasi to'g'risida tushunchaga ega bo'lishi uchun ovlash yashovchanlik darajasi
ni bilish kerak. Baliq serpushtligi absolyut, nisbiy va ishchi bo'ladi. Baliq gonadasidagi yo
ki yastukidagi uvildiriqlarning umumiy soniga absolyut serpushtligi deyiladi. Bir turga tegi
shli bo'lgan baliqlarda uvildiriqlar soni baliqning yoshiga va og'irligiga bogiiq bo'ladi. Bali
qning og'irlik birligiga nisbatan to'g'ri keladigan uvildiriqlar soniga nisbiy serpushtlik deyil
adi. Masalan, baliq og'irligi 1,0 kg bo'lsa, uning umumiy uvildiriqlar soni baliq og'irligiga
bo'linadi. Sex sharoitida bir ona baliqdan olinadigan uvildiriqlar soniga ishchi serpushtlik
deyiladi. Karp, zog'ora kabi turlarida o'rtacha ishchi serpushtlik 200 ming, sudakda —
250 ming donani tashkil qiladi. Absolyut serpushtlik qanchalik katta bo'lsa, ishchi
serpushtlik ham shunchalik katta bo'ladi. Bu holat nasi beruvchi zotlarni tanlashda katta ahami
yatga ega.