Б. А. Хасанов, А. А. Хашимов, З. А. Пардаева бухгалтерия ҳисоби

Умумий қоидалар
Мазкур Низом хўжалик юритувчи субъектлар-юридик шах-
сларнинг, шунингдек, юридик шахс бўлмаган ҳолда тадбиркорлик 
фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахсларнинг маҳсулот 
(ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларини 
аниқлашнинг ягона методологик асосларини белгилайди. 

---

204
Низом бухгалтерия ҳисоби ва солиқ солиш мақсадларида хара-
жатларни ҳисоблаб чиқишда пайдо бўладиган тафовутлар ҳисобга 
олинган ҳолда ишлаб чиқилган. Хўжалик юритувчи субъектлар-
нинг рақобатбардошлилигини аниқлаш мақсадида улар фаолияти-
нинг харажатларини ҳисоблаб чиқиш ва молиявий натижаларини 
аниқлаш бухгалтерия ҳисобининг асосий мақсади ҳисобланади. 
ЎзР ВМ 11. 03. 2009 й. 63- сон Қарорига мувофиқ иккинчи хат 
бошининг учинчи жумласи чиқариб ташланган
Солиқ солинадиган даромад (фойда) хўжалик юритувчи субъ-
ектлар харажатларининг айрим моддаларини солиқ ҳақидаги 
қонунларга мувофиқ солиқ солинадиган базага киритиш йўли би-
лан аниқланади. 
Низомда харажатларни гуруҳлаш ва молиявий натижаларни 
шакллантиришнинг асосий қоидалари мавжуддир. 
ЎзР ВМ 11. 03. 2009 й. 63- сон Қарорига мувофиқ тўртинчи хат 
боши чиқариб ташланган
1- иловада ҳисобот давридаги соф фойдани ҳисоблаб чиқишда 
корхона даромадларидан чиқариб ташланадиган, бироқ солиқ 
ҳақидаги қонунларга мувофиқ даромад (фойда)дан олинадиган 
солиқни ҳисоблаб чиқишда хўжалик юритувчи субъектнинг солиқ 
солинадиган базасига киритиладиган харажатлар моддалари кел-
тирилган. 
ЎзР ВМ 11. 03. 2009 й. 63- сон Қарорига мувофиқ тўртинчи хат 
боши чиқариб ташланган
2- иловада улар пайдо бўлган пайтда солиқ солинадиган ба-
задан чиқариб ташланмайдиган, бироқ кейингиёки анча кейинги 
даврларда (вақтдаги тафовут) чиқариб ташланадиган харажатлар 
рўйхати берилади. 
Мазкур Низом асосида айрим тармоқлар харажатлари таркиби 
ва уларни ҳисобга олиш хусусиятлари Ўзбекистон Республикаси 
Молия вазирлиги, Давлат солиқ қўмитаси билан келишилган ҳолда 
тегишли вазирликлар ва идоралар, хўжалик бирлашмалари (кор-
порациялар, концернлар, уюшмалар, компаниялари ва бошқалар) 
томонидан аниқланади. (ЎзР ВМ 15. 10. 2003 й. 444- сон Қарори 
тахриридаги хат боши)

---

205