Б. А. Хасанов, А. А. Хашимов, З. А. Пардаева бухгалтерия ҳисоби



Download 2,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/80
Sana07.07.2022
Hajmi2,74 Mb.
#754142
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   80
Bog'liq
“БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ НАЗАРИЯСИ” copy

Иқтисо
дий ах
боро
тнинг т
аркиби ва б
у тизимда ҳисоб ах
боро
тларининг ўрни


6
1. 3. – чиз
ма. 
Бухга
лтерия ҳисобида фойда
ланиладиган ўлчо
в бир
ликлари
Бухга
лтерия ҳисобида қўлланиладиган ўлчов бир
ликлари
На
тура
л ўлчов бир
ликлари
Бу ўлчов
лар ёр
дамида мо
ддий 
қийм
ат
ликларнинг тўла
лиги 
наз
ора
т қилинади 
(кг
, м, м
2
, м
3
в
а ш. к. )
М
еҳна
т ўлчов бир
ликлари
М
еҳна
т ўлчов
лари ёр
дамида 
сарф қилинган в
ақт в
а меҳна
т 
ўлчанади
(минут
, соа
т, к
ун, ой в
а ш. к. )
Пу
л ўлчов бир
ликлари
Бу ўлчов
лар ёр
дамида на
тура
л 
ва меҳна
т ўлчов
лари ифо
да
лан
-
ган кўрс
атгичлар у
му
млашти
-
рилади
(сўм, тийин)


7
1. 4. – чиз
ма. 
Бухга
лтерия ҳисобининг т
аркибий қисмлари
Бухга
лтерия ҳисоби
Бухга
лтерия
мо
лиявий ҳисоби
Бухга
лтерия 
бошқар
ув ҳисоби
Бухга
лтерия 
со
лиқ ҳисоби


8
Бухга
лтерия ҳисоби ах
боро
тларидан фойда
ланув
чилар
Ташқи фойда
ланув
чилар
Ички фойда
ланув
чилар
Корх
онанинг бошқар
ув 
органи: дирек
тор, бош 
дирек
тор, дирек
тор
лар 
кенгаши, к
уза
тув
кенгаши
Бев
осит
а мо
лиявий 
манфаа
тдор
лар
Со
лиқ органлари
М
олия боз
ори ишти
-
рок
чилари
Иқтисо
диётни 
бошқариш органлари, 
жамоа
тчилик
Аудиторлик ташкилотла-
ри. Статистика органлари. 
Бухгалтерлар ва аудиторлар 
миллий ассоциацияси ва 
унинг бўлинмалари. Ауди-
торлар палатаси. Хўжалик 
суди ва бошқалар. 
Иқтисодиёт вазирлиги. 
Ташқи иқтисодий алоқалар, 
инвестициялар ва савдо 
вазирлиги. Молия вазирли-
ги. Бошқа давлат бошқарув 
органлари. Касаба уюшма-
лари. 
Қимматли қоғозлар бозори 
бўйича комиссия. Хизмат 
кўрсатувчи банк. Дилерлар. 
Брокерлар. Депозитариялар. 
Фонд биржалари. Ҳисоб-
китоб клиринг марказлари 
ва бошқалар. 
ЎзР. ДСҚ, вилоят ва 
шаҳар ДСБ; туман ДСИ ва 
бошқалар. 
Инвесторлар, кредиторлар, 
мол етказиб берувчилар, 
харидорлар
Бев
осит
а мо
лиявий 
манфаа
тдор бўлм
аган
М
олиявий м
анфаа
т-
дор
лар бўлм
аган
М
улкдор
лар, акциядор
лар
Таркибий бўлинм
алар 
рах
бар
лари
1. 5. - чизма. 
Бухгалтерия ҳисоби ахборотларидан фойдаланувчилар-
нинг туркумланиши


9
Их
тисо
слик фанлари б
локи
Уму
мк
ас
бий фанлар б
локи
А
удит
Гу
м
анит
ар ва ижтим
оий иқтисо
дий 
фанлар б
локи
Ма
тем
атик ва т
абиий-илмий 
фанлар б
локи
Фа
лс
афа
Иқтисо
дий 
ах
боро
тлар 
тарихи
Пу
л, кре
дит 
ва банклар. 
М
олия
М
олия 
боз
ори в
а 
қимм
ат
ли 
қоғозлар
Ха
лқаро 
иқтисо
дий 
алоқа
лар
Микро ва м
акро 
иқтисо
диёт
М
енежмент

Марк
етинг

Суғур
та иши
Инв
естици
-
яларни т
аш
-
кил этиш в
а 
мо
лиялаш
-
тириш
М
олиявий 
менежмент
-
лик. 
Бошқа
лар
Социо- логия
Пе
даг
огик
а.
Псих
ология
Иқтисо
дий-м
атем
атик
мо
деллар в
а мо
дел
-
лаштириш. Бошқа
лар
Инфор
ма
ти
-
ка в
а ах
боро
т 
те
хно
логи
-
ялар
Ст
ат
и-
стик
а
Ма
те
-
ма
тик 
даст
ур
лаш
Эх
тимо
ллар 
назарияси в
а 
ма
тем
атик – 
ст
атистик
а
Олий м
атем
атик
а 
Бу
х-
га
лтерия ҳисоби
Иқтисо
диёт 
назарияси
Иқтисо
дий т
аҳлил
М
олиявий ҳисоб
Бошқар
ув ҳисоби
Бошқа
лар
1. 6. – чиз
ма.
Бухга
лтерия ҳисоби фанининг б
ошқа фанлар билан а
лоқаси


10
Бухгалтерия ҳисобининг объектлари
А
Хўжалик маблағлари
(асосий ва жорий 
активлар)
В
Маблағларнинг манбалари 
(хусусий капитал, захира-
лар ва мажбуриятлар)
С
Корхона молия-хўжалик 
фаолиятида амалга ошири-
ладиган хўжалик муома-
лалари
1. 7. – чизма. 
Бухгалтерия ҳисобининг объектлари
Бухга
лтерия ҳисоби ах
боро
тларидан фойда
ланув
чилар
Ишлаб чиқариш до
-
ирасидаги м
аб
лағлар
М
уо
ма
ла доирасидаги маб
лағлар
Ноишлаб чиқариш 
со
хасидаги м
аб
лағлар
Меҳнат воситалари:
– Бино ва иншоотлар;
– Машиналар ва ускуналар;
– Асбоблар;
– Транспорт воситалари;
– Хўжалик инвентарлари. 
Но
мо
ддий ак
тив
лар:
– Па
тент
лар;
– Лицензия; – Но
у-х
ау
;
– Сав
до м
арк
алари;
– Т
ов
ар б
елгилари. 
Меҳнат буюмлари:
– Хом-ашё ва асосий материаллар;
– Ёрдамчи материаллар;
– Ёқилғи;
– Ярим тайёр маҳсулот;
– Тугалланмаган ишлаб чиқариш. 
Муомала буюмлари:
– Омбордаги тайёр махсулотлар 
ва товарлар;
– Юкланган товарлар. 
Пул маблағлари:
– Ҳисоб-китоб счёти;
– Касса;
– Банкдаги бошқа пул маблағлари счётлари. 
Ҳисоб-китобдаги маблағлар:
– Харидор ва пудратчилар билан ҳисоб-китоблар;
– Ҳисобдор шахслар билан ҳисоб-китоблар;
– Бошқа дебиторлар. 
Уй-жой, маданий-маиший бинолар
Инвентарь, ускуналар, транспорт воситалари
Материаллар, ёқилғи ва бошқалар
1. 8. - чизма. 
Хўжалик маблағларини ишлаб чиқариш жараёнидаги 
бажарадиган функционал ролига қараб туркумлаш


11
Корх
она м
аб
лағлари
А
со
сий м
аб
лағлар
Асосий маблағлар:
Бино ва иншоотлар
Машина ва асбоб-ускуналар
Транспорт воситалари
Ишлаб чиқариш инвентари
Мебел ва офис жихозлари
Бошқа асосий воситалар
Меъёрлашадиган маблағлар:
Хом-ашё ва асосий материаллар
Ёрдамчи материаллар
Ёқилғилар
Ярим тайёр маҳсулотлар
Эҳтиёт қисмлар
Инвентар ва хўжалик жиҳозлари
Тугалланмаган ишлаб чиқариш
Тайёр маҳсулотлар
Кассадаги пул маблағлари
Меъёрлашмайдиган маблағлар:
Юкланган товарлар
Банкдаги счётлардаги пул маблағлари
Ҳисоб-китобдаги маблағлар
(дебиторлик қарзи)
Фойдадан бюджетга ажратмалар
Фойдадан иқтисодий рағбатлантириш 
фондига ажратмалар
Айланм
а м
аб
лағлар
Четга жа
лб қилинган м
аб
лағлар
(оборо
тдан чет
ла
тилган 
маб
лағлар)
1. 9. - чизма. 
Корхона маблағларининг асосий ва айланмага
бўлиб туркумланиши


12
Хўжа
лик юрит
ув
чи с
уб
ъек
тлар ак
тив
лари
Уз
оқ му
дда
тли ак
тив
лар
(асо
сий к
апит
ал)
Ж
орий ак
тив
лар
(айланм
а к
апит
ал)
Асосий воситалар
Номоддий активлар
Узоқ муддатли инвестициялар
Ўрнатиладиган асбоб ускуналар
Капитал қўйилмалар
Узоқ муддатли дебитор қарзлари ва 
кечиктирилган харажатлар
Товар - моддий захиралар
Келгуси давр харажатлари
Дебиторлар
(олинадиган счётлар)
Пул маблағлари, қисқа муддатли 
инвестициялар ва бошқа жорий 
активлар
1. 10. – чизма. 
Корхона активлари (маблағлари)нинг туркумланиши


13
Хўжа
лик юрит
ув
чи с
уб
ъек
тлар ак
тив
лари
Маж
бурият
лар
Ўз м
аб
лағлари 
манба
лари
Ж
орий м
аж
бурият
лар
Уз
оқ му
дда
тли м
аж
бури
-
ят
лар
Бошқа маж
бурият
лар
Ходимларга қар
злар
Бюдж
етга тўловлар бўйича қар
з
Қисқа мудда
тли банк кре
дитлари
Бюдж
етдан т
ашқари фондларга
тўловлар бўйича қар
злар
Ажратилган бўлинм
алар, шўъба в
а 
қарам хўжалик жамият
ларига қарз
Мол етк
азиб бер
увчи в
а
пудра
тчиларга қарз
Бошқа узоқ му
ддатли кре
дитор
лик 
қарзлари
Харидорлар в
а буюр
тмачилар
дан
олинган бўнаклар
Мол етк
азиб бер
увчилар в
а пудра
тчи-
ларга узоқ му
ддатли қар
з
Келгуси х
аражатлар в
а тўловлар 
резерв
лари
Мақсадли т
ушумлар
Тақсимланм
аган фойда
Резерв к
апит
али
Қўшилган капит
ал
Уст
ав капит
али
Узоқ му
ддатли банк кре
дитлари
ва қар
злар
Солиқлар в
а маж
бурий тўлов
лар 
бўйича узоқ му
ддатли к
ечик
тирилган 
маж
бурият
лар
Ажратилган бўлинм
алар, шўъба в
а 
қарам хўжалик жамият
ларига бўлган 
узоқ му
ддатли қар
з
1. 1
1. . – чиз
ма. 
К
орх
она хўжа
лик м
аб
лағларининг т
ашкил т
опиш м
анба
ларига қараб т
урк
умланиши


14
БУХГ
АЛТЕРИЯ ҲИСОБИ
ПРЕДМЕТИ
Корх
она 
маб
лағлари 
(ак
-
тив
лар), 
маб
лағларининг 
манба
лари 
(пассив
лар) 
ҳо
ла
ти 
ва 
харак
ати 
хам
-
да 
хўжа
лик 
жараёнла
-
рида 

аъмино
т, 
ишлаб 
чиқариш, 
ре
ализация) 
со
-
дир 
бўладиган 
му
ом
ала
лар 
тўғрисидаги м
аълу
мо
тлар
1) ах
боро
тлар
-
нинг миқдор 
кўрс
аткичларини 
ифо
да
лаш учун
а) ҳисоб об
ъек
тларини 
даст
лабки к
уза
тиш, 
ўлчаш в
а рўйх
атга 
олиш
б) ҳисоб об
ъек
тлари
-
ни қийм
ат ўлчовида 
ифо
да
лаш
а) ҳисоб об
ъек
тлари
-
ни ж
орий т
ар
тиб
да 
гур
уҳлаш, ак
с эттириш 
ва наз
ора
т
б) ак
тив
лар, пассив
лар 
ва хўжа
лик жараёнла
-
рини даврий гур
уҳлаш 
ва у
му
млаштириш
2) ах
боро
тлар
-
нинг сифа
т 
кўрс
аткичларини 
ифо
да
лаш учун

Download 2,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish