B. A. Davlatov

- 113 -
- 113 -
OPTIKA 
GEOMETRIK OPTIKA 
105. Yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi. Yorug‘lik 
tezligi 
 
1. Yorug‘lik nuri nima? 
A)yorug‘lik manbai bilan kuzatilayotgan nuqtani birlashtiruvchi 
to‘g‘ri chiziq 
B)magnit  maydon  induksiya  tebranishlarining  yo‘nalishini 
ko‘rsatuvchi chiziq 
C)elektr  maydon  kuchlanganligi  tebranishlarining  yo‘nalishini 
ko‘rsatuvchi chiziq 
D)yorug‘lik energiyasi tarqalayotgan chiziq 
 
2. Quyidagi tabiat hodisalaridan qaysi biri yorug‘likning to‘g‘ri 
chiziq bo‘ylab tarqalishi bilan tushuntirladi? 
A)osmonda kamalakning hosil bo‘lishi 
B)daraxt soyasining hosil bo‘lishi 
C)sovun pufaklarining kamalak rangda tovlanishi 
D)sadaf (ranglarning o‘ynashi) 
 
3. Quyidagi hodisalarning qaysi biri yorug‘likning to‘g‘ri chiziq 
bo‘ylab tarqalish qonuni asosida tushuntiriladi? 
A)chaqmoq     B)kamalak 
C)daraxtning soyasi     D)qimmatbaho toshlarning chaqnashi 
 
4. Yorug‘lik quyoshdan yergacha qancha vaqtda yetib keladi (s)? 
Quyoshdan yergacha bo‘lgan masofa 1,5·10
11
 m. 
A)200     B)500     C)100     D)250 
 
5. O‘z bo‘yingizning h uzunligini bilgan holda soyangizning l 
uzunligini o‘lchab, quyoshning gorizontdan shu paytdagi burchak 
balandligini aniqlang. 
A)
l
h
arccos
     B)
l
h
arcsin
     C)
l
h
arcctg
     D)
l
h
arctg
 
 
6. Ko‘cha fonari yerdan 6 m balandga osib qo‘yilgan. Tik turgan 
bo‘yi 2 m bo‘lgan yog‘ochning soyasi 4 m bo‘lsa, fonardan yerga 
tushirilgan perpendikulyar bilan yog‘och orasidagi masofani toping 
(m). 
A)7     B)10     C)4     D)8 
 
7. Ko‘cha fonari yerdan 5 m balandga osib qo‘yilgan. Tik turgan 
yog‘ochning soyasi  3  m va fonardan yerga  tushirilgan 
perpendikulyar bilan yog‘och orasidagi masofa 9 m bo‘lsa, 
yog‘ochning bo‘yini toping (m). 
A)2,75     B)2,5     C)1     D)1,25 
 
8. Ko‘cha fonari yerdan 8 m balandga osib qo‘yilgan. Tik turgan 
bo‘yi 2 m bo‘lgan yog‘och va fonardan yerga tushirilgan 
perpendikulyar orasidagi masofa 12 m bo‘lsa, yog‘och soyasining 
uzunligini toping (m). 
A)3,75     B)2,5     C)6     D)4 
 
9. Tik turgan bo‘yi 3 m bo‘lgan yog‘och va ko‘cha fonaridan yerga 
tushirilgan  perpendikulyar  orasidagi  masofa  12  m.  Agar 
yog‘ochning soyasi 3 m bo‘lsa, ko‘cha fonari yerdan qanday 
balandga osib qo‘yilgan (m)? 
A)15     B)2,5     C)6     D)2 
 
10. Uzunligi 30 cm bo‘lgan chizg‘ich stol ustida tik ushlab 
turilganda, uning soyasi 20 cm bo‘ldi. Agar lampa turgan nuqtadan 
stolga tushirilgan perpendikulyar asosidan chizg‘ich asosigacha 
masofa 80 cm bo‘lsa, lampaning stoldan balandligini aniqlang (m)? 
A)2,4     В)1,3     C)1,5     D)0,4 
 
11.  Balandligi 90 cm bo‘lib, vertikal qo‘yilgan tayoqdan 
tushayotgan soyaning uzunligi 1,2 m ga teng. Agar tayoq chiroqdan 
soya yo‘nalishi bo‘yicha 1 m ga siljitilganda soyaning uzunligi 1,5 
m bo‘lib qoldi. Ko‘cha chirog‘i qanday balandlikka osilgan (m)? 
A)2,5     B)3,9     C)3,2     D)4,4