Азярбайчан дювлят дяниз хязяр эямиъилийи

58) İmpuls sayğaclarının növləri
Sayğaclar vəzifələrinə görə cəmləyici, çıxıcı və reversiv; strukturuna görə ardıcıl (asinxron), paralel (sinxron) və kombinasiyalı; sayma əmsalına görə ikilik və ixtiyari say əmsallı olurlar.
Sayğaclar strukturuna görə ardıcıl, paralel və reversiv olurlar
Vəziyyəti girişinə daxil olan impulsların sayı ilə müəyyən edilən qurğuya sayğac deyilir. Sayğaclar toplayan, çıxan və reversiv olurlar. Girişə bir impuls daxil olduqda çıxışdakı ədəd bir vahid artarsa, belə sayğac toplayan sayğac adlanır. Girişə birimpuls daxil olduqda çıxışdakı ədəd bir vahid azalarsa, belə sayğac çıxan sayğac adlanır. Reversiv sayğac həm toplayan, həm də çıxan sayğaclar kimi işləyir.
59)İmpuls sayğaclarının qrafik təaviri
11.2. Ardıcıl sayğacın struktur sxemi

11.3. Paralel sayğacın qoşulma sxemi





60)Paralel sayğacların iş prinsipi
Paralel sayğaclar gərginlik düşküsü ilə sinxronlaşdırılan RS-, JK-, Dtriggerlərdə yaradılır. JK-triggerlərdə yaradılan toplayan paralel sayğacın sxemi şəkil 11.3. -də göstərilmişdir.
Say impulsları bütün triggerlərin sinxronlaşdırıcı C girişlərinə verilir. Bütün triggerlərin eyni bir takt ərzində işə düşməsinin qarşısını almaq üçün sonrakı triggerlərin J və K girişlərinə əvvəlki triggerlərdən idarə siqnalları verilir. Sayğacın birinci triggeri hər bir say impulsunun təsirindən öz vəziyyətini dəyişdirir. İkinci trigger Q1=1 halında girişə daxil olan say impulslarının təsirindən işə düşür. Üçüncü trigger Q1=Q2=1 halında, dördüncü trigger isə Q1=Q2=Q3=1 halında girişə daxil olan say impulslarının təsirindən işə düşür. Sayğacı ilkin vəziyyətə (0000) qaytarmaq üçün triggerlərin R girişlərinə «1» siqnalı verilir. Paralel çıxan sayğacda, toplayan sayğacdan fərqli olaraq, sonrakı triggerlərin idarə siqnalları əvvəlki triggerlərin invers çıxışlarından götürülür. Sayğacı ilkin vəziyyətə (1111) qaytarılması isə triggerlərin S girişlərinə verilən siqnalla təmin edilir.