Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

II FƏSİL 
SEMİNARIN TƏŞKİLİ VƏ KEÇİRİLMƏSİNİN 
METODİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ 
2.1. Seminarların növləri 
Nədənsə çoxları “seminar” sözünü yalnız ali təhsil müəs-
sisəsi ilə əlaqələndirirlər və bu arada o, geniş fəaliyyət dairəsini 
əhatə edir. Hal-hazırda bir çox müxtəlif seminarlar var: 
Təlim seminarı - tədris materialının yaddaşda birləşdiril-
məsi, təcrübə bacarıqlarının və bacarıqlarının inkişafı və ya 
yüksək dərəcədə səriştənin formalaşması üçün universitetlərdə, 
məktəblərdə, kolleclərdə keçirilir. Biznes seminar - şirkətlərin, 
firmaların, dövlət qurumlarının nümayəndələri üçün bu təd-
birdə iştirak edən bütün şəxslərin, xüsusən də biznes və sahib-
karlıq sahəsində əsas fəaliyyət istiqamətləri ilə bağlı təhsili 
təkmilləşdirmək, təcrübə və müxtəlif məsələlərə dair fikir mü-
badiləsi aparmaq məqsədilə keçirilən sessiya. Bu seminar həm 
fiziki (fiziki), həm də hüquqi şəxslər üçün təşkil edilə bilər. 
Müəyyən bir problemlə bağlı hesabat müxtəlif məsləhətlər 
verə, müxtəlif təcrübələri və onların nəticələrini təsvir edə 
bilər. Müxtəlif şirkətlərin əməkdaşları arasında müxtəlif se-
minarlarda iştirak etmək fəal şəkildə tətbiq olunur. Onların 
müntəzəm səfərlərində olduğu kimi, müəyyən fəaliyyət sfera-
sında daimi təcrübə mübadiləsi aparılır ki, bu da firmaya bir 
səviyyədə qalmağa və rəqabətə davamlı olmağa imkan verir. 
Elmi-praktik seminar - mütəxəssisləri, xüsusən də alim-
ləri, yəni mövcud problemləri həll etmək üçün müəyyən üsul 
və texnologiyalardan istifadə edən alim və praktikantları ma-

---

Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları 
79 
raqlandıran müxtəlif məsələlərə dair həll və ya rəy hazırlamaq 
məqsədi ilə belə bir seminar təşkil edilən tədbirdir (60, s. 145). 
Elmi seminar elmi-tədqiqat qruplarında peşəkarlığın artı-
rılmasının, həmkarların işi ilə tanışlığın ənənəvi formasıdır, 
yeni biliklər həcmində komanda üzvlərinin səriştəsini forma-
laşdırmaq üçün həmkarlar tərəfindən elmi məlumatların kollek-
tiv, ictimai müzakirəsi formasıdır, işin optimallaşdırılması 
üsullarıdır. layihələr və proqramlar üzrə qarşılıqlı əlaqə. Ən 
yaxşı halda seminar, məruzədə müzakirə mövzusunu təyin 
edən yalnız qısa, mücərrəd, icmal formasından ibarət olduqda, 
seminara giriş zamanı materialların təqdimatı ilə keçirilir. Əs-
lində, seminar mövzunun pərdəarxası müzakirələrin seminarın 
ictimai formasına ötürülməsidir, onu video və/yaxud qeyd 
etmək olar. 
Web-seminar canlı yayım rejimində web-texnologiya-
ların köməyi ilə təşkil olunan onlayn seminar, mühazirə, kurs, 
master-klassdır. Coğrafiyasından və yerindən asılı olmayaraq 
hər bir iştirakçı öz kompüterindədir. Vebinar adi seminara bən-
zəyir (ardıcıl hesabatlar, nümayişlər, suallar və cavablar), lakin 
hamısı İnternet vasitəsilə real vaxtda baş verir. 
Onlayn seminarlar, veb konfranslar, vebinarlar-veb 
konfrans rejimində həyata keçirilən interaktiv seminarlar. İndi 
bir çox proqramlar bunu həyata keçirməyə imkan verir (Skype, 
TrueConf, ooVoo, Mind Video Conferencing Service, Google 
Hangouts). Real vaxt rejimində veb-konfrans üçün ilk məşhur 
proqram Microsoft NetMeeting idi (62, s. 103) 
Vebinar onlayn, İnternet vasitəsilə keçirilən seminardır. 
Aparıcı öz kompüterinin yanındadır və dünyanın istə-
nilən yerində iştirakçılar evdə və ya onlar üçün əlverişli olan 

---

Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları 
80 
başqa yerdə öz kompüterlərinin yanında olurlar. Vebinarda 
iştirak etmək üçün heç bir xüsusi proqrama ehtiyacınız yoxdur. 
Vebinarlar Skype vasitəsilə keçirilmir. Onların həyata keçi-
rilməsi üçün xüsusi saytlar icad edilmişdir. Vebinarda iştirak 
etmək üçün qeydiyyatdan keçməli və ödənişli olduqda ödəniş 
etməlisiniz. Vebinar başlamazdan bir gün əvvəl siz vebinarın 
keçiriləcəyi vebsayta keçid alacaqsınız. Vebinar başlamazdan 
10-15 dəqiqə əvvəl siz poçt qutusunu açıb bu linki izləyərək 
onlayn seminarlar üçün xüsusi sayta daxil olmalısınız, əks 
halda bu “vebinar otağı” adlanır, burada siz həmçinin seminarı 
izləyən digər iştirakçıların adlarını görəcəksiniz. link və sizin 
kimi başlanğıcı gözləyirik. Vebinar təyin olunmuş vaxtda 
başlayacaq - siz aparıcının səsini eşidəcək, onun şəklinə (video 
yayım varsa) baxacaqsınız və ya təqdimata (slaydlar və şəkil-
lər) baxacaqsınız. Vebinar zamanı siz öz şərhlərinizi və sual-
larınızı real vaxt rejimində söhbət edə bilərsiniz. Vebinarlar 
həmişə interaktivdir, fasilitator iştirakçılara suallar verir, on-
ların suallarını və şərhlərini oxuyur, iştirakçılarla ünsiyyət qu-
rur. Heç yerə getməyə ehtiyac yoxdur. Adətən, bir dəfə cəhd 
etdikdən sonra bir çox iştirakçı onlayn seminarların yeni im-
kanlarını yüksək qiymətləndirir və təkrar-təkrar iştirak edir.