Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları 
44 
müəyyən dərəcədə konkretləşdirən əsas prinsipləri əks etdirir. 
Tezislər mövzunun məzmununu əhatə etməyə, gələcək nitq 
haqqında düşünməyə, əsas müddəaları qısa şəkildə formalaş-
dırmağa, sübutları, faktları, izahatları, əsaslandırmaları, arqu-
mentləri yadda saxlamağa kömək edir. 
Ola bilər ki, sonrakı iş prosesində müəyyən dəyişikliklər 
olsun, plana düzəlişlər olsun. Ancaq onsuz növbəti mərhələyə 
keçmək son dərəcə çətindir. 
5. Elmi və tədris ədəbiyyatı, məlumat və arayış ma-
terialları ilə işləmək (41, s. 63). 
Kafedranın fond mühazirələrinin olub-olmamasından ası-
lı olmayaraq, müəllim mühazirənin oxunacağı mövzunu əhatə 
edən bütün zəruri ədəbiyyatı öyrənməlidir. Tədris-metodiki 
komplekslərin bütün tələb olunan və tövsiyə olunan ədəbiyyatı 
göstərməsi axtarış işini bir qədər asanlaşdırır. Əlbəttə, arzu 
olunandır ki, müəllim təkcə tələbələr və kursantlar üçün nə-
zərdə tutulanlarla məhdudlaşmasın, onun arsenalında mükəm-
məllik bülletenləri, dissertasiyaların avtoreferatları, dövri nəşr-
lər, elmi nəşrlər vasitəsilə daha çox materiala malik olsun, 
internetdən istifadə etsin. 
Tədris metodları nöqteyi-nəzərindən mövzunun əsas an-
layışlarının müəyyənləşdirilməsi və onların müxtəlif tipli lü-
ğətlərdə şərhi üzərində işə başlamaq daha məqsədəuyğundur 
(39, s. 25-26). 
Universitetdə tədris olunan fənlərin əksəriyyəti normativ 
sənədlərlə, o cümlədən xüsusi kitabxanada saxlanılanlarla də-
rindən işləməyi tələb edir. Qaydaların etibarlılığına xüsusi 
diqqət yetirilməlidir. Mühazirə zamanı qüvvəsini itirmiş əmr və 
sərəncamların təhlilinə yalnız ayrıca didaktik məqsəd qoyul-

---

Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları 
45 
duqda icazə verilir. Digər hallarda bu, müəllimin peşəkar səriş-
təsizliyi kimi yozulacaq. 
Mühazirənin yüksək nəzəri və elmi səviyyəsini təmin et-
mək üçün məqalələr, monoqrafiyalar və digər tədqiqat mate-
rialları lazımdır. Daha yeni nəşrlərə diqqət yetirmək lazımdır. 
Elmin intensiv inkişafı və sürətli tərəqqisi mühazirəçini onun 
ən son nailiyyətlərindən xəbərdar olmağa məcbur edir (41, s. 33). 
Mühazirəni daha maraqlı edəcək faktiki material top-
lamaq üçün gündəliklərdən, məktublardan, xatirələrdən, arxiv 
sənədlərindən, statistik materiallardan istifadə etmək faydalıdır. 
Mühazirəçinin istifadə etdiyi ədəbiyyat ona mühazirədə 
qaldırılan mürəkkəb məsələləri daha dəqiq müəyyən etməyə və 
tələbələrə izah etməyə, mühazirənin müəyyən müddəalarının 
konkret rəsmi məlumatlarını təsdiq etməyə və müəyyən dərə-
cədə mühazirəçini hazırlamağa kömək edə bilər. suallara cavab 
vermək.şagirdlərdə baş verə bilər (43, s.107). 
6.Biblioqrafiya. Ədəbiyyatın seçilməsi və öyrənilməsi 
uzun və zəhmətli bir prosesdir. Birincisi, sistem kataloqunda 
arayış və biblioqrafik ədəbiyyatı tez və dəqiq naviqasiya etmə-
yə kömək edəcək bir mütəxəssis biblioqrafın məsləhətinə mü-
raciət etməlisiniz. Hər bir mühazirəçi tez-tez kitabxana kataloq-
larına müraciət etməli olur, ona görə də onların dəqiq sistem-
ləşdirilməsini bilmək, onlardan istifadə edə bilmək faydalıdır. 
Mövzu, əlifba və sistem kataloqlarının tərtibi prinsiplərinin 
başa düşülməsi, hətta yalnız müəllif və ya kitabın mahiyyəti 
haqqında məlumat olsa da, tam mənbə məlumatları olmasa 
belə, biblioqrafik məlumatın verilməsini asanlaşdırır. 
Əlifba sırası ilə kataloq. Əlifba sırası ilə kataloqda vərə-
qələr müəllifin soyadları və ya müəllif göstərilmədiyi təqdirdə 

---