Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

34. COMƏRD QƏSSAB
Gəncədə Comərd Qəssab vardı. Bu qəssab qırx otax tikdirir. Qırxının da qapısın bağlıyır. Yuxuda Həzrət Əlini görmüşmüş. Deyir ki, bu otaxları Əlinin adına tikdirirəm, gələndə oturar. Padşaha xəbər aparıllar ki, bəs filan qəssab ət kəsəndə deyir ki, Əli başıçün nə artıx almaram, nə əysik vermərəm. Padşah cəllatdarı yolluyur ki, gedin onun başın kəsin, paltarını qanına bulayın gətirin. Həzrət Əliyə də agahdı ki, böyün qəssabı öldürəjəhlər. Deyir:

– Qəmbər, gözünü yum, min tərkimə. Gedəjeyih filan yerdə bir qəssab olur, onu öldürəjəhlər.

Qəmbər atın tərkinə minir, Həzrət Əli gəlir düz qırx otağın qapısına. Qəssabın da gözünün ağı-qarası bir oğlu var. Qəssab da bazarda ət satır, hələ evə gəlmiyif. Həzrət Əli Düldüldən düşəndə oğlan görür ki, otaxlar şarakkaşarax açıla-açıla getdi. Əli pilləkannan çıxır gedir oturur axırıncı otaxda. Gedə də dincəlmir. Atası axı buna danışmışdı ki, belə bir adam gələjəh. Çıxır çölə ki, atası gəlir. Deyir ki, ata, sən dediyin şəkildə iki qonağımız gəldi. Ayağın astanaya qoyanda qapılar öz-özünə açıldı, odey gedif oturuf axırıncı otaxda. Qəssab girir içəri. Girir içəri, görür həmən şəkildə adamdı. Düşür bunun ayağına, duz kimi yalıyır.

Qəssabın yoldaşı çörək hazırrıyır. Həzrət Əli də qəssabnan danışır. Bu heyndə cəllatdar qapını kəsir. Gedə çıxır. Deyillər ki, atana denən çıxsın çölə. Deyir:

– Mən deyə bilmərəm. Əziz qonağımız var, atam onnarnan söhbət eliyir. Mən onu çağıra bilmərəm.

Nəğadar eliyillər, deyir əziz qonağımız var, atam onnarnan şirin söhbət eliyir, çağıra bilmərəm. Nə dərdiniz var maa deyin. Deyir ki, bizi padşah yolluyuf ki, atanı öldürək qannı paltarın aparax. Deyir atamı mən çağıra bilmərəm, elə məni öldürün aparın. Deyəndə cəlladın biri deyir ki, padşah nə biləjək. Elə bunu öldürək. Gedənin başın kəsillər, köynəyin qana buluyuf gedillər.

Həzrət Əli bildi ki, gedəni öldürdülər. Qəssab çıxır çölə yoldaşına deyə ki, çörəyi gətir. Yoldaşı deyir ki, gədəni cəllatdar öldürdü. Deyir ki, üsdünü ədyalnan ört, qonaxlar bilməsin. Bilsə çörək yemiyəjehlər. Qəssab tez gətirir üsdün soruxluyur. Yoldaşı çörəyi gətirəndə Həzrət Əli deyir ki, qəssab, bayaxkı uşağı gətir biznən tam eləsin. Deyir ki, ağa dərviş, gedifdi xalası evinə. Deyir, çağır gəlsin. O biznən tam eləməsə, biz tam eləmiyəjeyih. Qəssab baxır ki, vəzyət belədi. Deyir:

– Ağa dərviş, uşağı öldürüflər.

Əli çıxır çölə, Qəmbər də dalıncan. Deyir, soruğu götür. Soruğu götürür. Həzrət Əli uşağın yönün çöörür qivləyə. Beş rükət hacət namazın qılır, ağzının liqabınnan şəhadət barmağıynan sürtür, başın qoyur boğazın üsdünə. Çəkir liqabın, gedə eşqırır sıçrıyır. Həzrət Əlinin qıçın qucaxlıyır. Deyir ki, cənnət bağında gülün içində gəzirdim.

Həzrət Əli qəssaba deyir ki, mən gedirəm padşahın meydanına, libası dəyişif gələrsən meydana. Həzrət Əli Qəmbər tərkində gedir. Həzrət Əlinin şəkli bütün padşahlarda vardı. Vəzir xəbər aparıf ki, Həzrət Əli gəlifdi. Padşah imarətinin qapısınnan baxır ki, şəkildəki adamdı. Padşah deyir, biz onun qabağında tab gətirə bilmərik. Ağ bayrax götürür yeriyir qabağına, dalıncan da vəziri, vəkili, qoşunu. Gələndə Həzrət Əli zülfüqarı qaldırır, altınnan keçillər. Həzrət Əli padşaha deyir ki, səni qoydum vəzir, qəssabı da qoydum buranın padşahı. Bu günnən qəssabın adın qoydum Comərdi Qəssab.

İndi həmən Comərdi Qəssabın məzarı Gəncədə ziyaratgahdı.