Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

19. ƏDALƏTSİZ ŞAH
İki kasıf dost olur. Onnar fəhləlih eliyir da, dolanıllar. Bir dənə komada oturullar. Bir gün eşidillər ki, carçı çağırır ki, bəs sabah quş uçurdacıyıx. Quş kimin çiyninə qonsa, onu şah seçəciyih. Dostun biri o birisinə qayıdıf deyir ki, birdən səni padşah seçsələr, sən nətər padşah olarsan? Qayıdıf deyir ki, mən o qədər ədalətdi şah olaram ki, yer üzündə hər yeri ədalət bürüyər. O birisi də ona deyir ki, bəs sən nətər şah olarsan? Qayıdıf deyir ki, mən də elə şah olaram qan su yerinə axar. Ədalətsiz bir şah olaram. Nəysə, iki dost belə danışıf deyir ki, əşi, kimdi e bizi şah seçən, kasıf, fəhlə babalarıx.

Nəysə, bir gün səhəri bı quşu uçurdullar. Quş gəlif qonur oğlanın birinin çiyninə. Hansı ki, deyir e, mən zalım padşah olacam, qan su yerinə axsın. Gəlif baxıllar ki, quş qonuf cavan bir oğlanın çiyninə. Deyillər, yox, yəqin quş düzgün qonmuyuf. Aparıf təzdən bir də uçurdullar. Quş yenə gəlif qonur oğlanın çiyninə. Məcbur oluf aparıf oğlanı şah seçillər. Bir gün belə, beş gün belə. Oğlan şah seçilənnən bir gün sora camahata o qəddər zülüm eliyir ki, qan su yerinə axır. Ta camahat bu zülümdən boğaza yığılır. Bir gün ağsakqallar yığışır, deyillər ki, gedək bının bir dosdu varıdı axı, bir yerdə işdiyirdilər. Gedəh dosduna deyəh, gəlsin bının yanına, bəlkə sözünə baxar.

Nəysə, gəlif bına deyillər. Oğlan da duruf gəlir. Oturur elçi daşının üstündə. Şah, sarayınnan baxıf görür ki, bunun fəhlə işdədiyi dostu oturuf elçi daşının üstündə. Adam göndərir, bını gətizdirir. Gəlir bınnan görüşür. Oğlan deyir ki, niyə belə zülümkar şahsan? Camahat yazıxdı, onnara niyə zülüm eliyirsən. Şah oğlana deyir ki, yadındadı oturmuşdux, sən dedin, əgər şah seçilsəm, mən ədalətdi şah olacam. Mən də dedim, zülümkar şah olacam. O quş gəldi mənim çiynimə qondu. Elə bı xalqa ədalətli şah lazım olsaydı, quş gəlif sənin çiyninə qonardı. Bı xalqa zülümkar şah lazımdı ki, quş da gəlif mənim çiynimə qonuf. Elə ona görə mən zülümkaram da. Bu xalqa belə şah lazımıymış. Dosdu bına ta heş nə demir, kor-peşman qayıdır, çıxır gəlir.