Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

CİN DƏYİŞƏYİ
Qırxlı uşaxların üstünə iynə, sancax asarlar, yastığının altına qayçı qoyəllər ki, cin uşağı dəyişdirməsin. Körpəni qoorğanmalısan da, yanı körpəyə bir şey olmasın.

Bir dənə qırxlı uşax olur. Günü gündən baxırlar ki, uşax dəyişilif, eybəcər bir uşağa dönür. Anası da tez-tez çölə çıxırmış, iş görürmüş, uşax təh qalırmış. Nəysə, deyillər ki, uşağı cin dəyişif. Ona gora da uşax belə şəklə düşüf, cinə oxşuyur. Heş kəs uşağa əlaj eliyə bilmiyif. Axırda bir dənə vergili arvad, cin dəyişmiş uşağın dərdinin əlajını deyir. Deyir ki, uşağın anası, bir də bir nəfər, iki nəfərdən artıx olmamalıdı, uşağı aparın qəbirsannığa. Amma nə dala baxmıyasan, nə də dinmiyəsən. İki qəbir keçin, üçüncüdə uşağı qoyun qəbrin yanına. Bunu da ancaq ana etməlidi. Ana uşağa baxmadan, geri dönmədən getməlidi.

Qəbrin yanında olan arvad uşağ ağliyəndə anasını çağırmalıdı ki, gəl, uşağın ağlıyır. Uşağını gəl götür. O da deməlidi ki, o mənim uşağım dəyil, o mənim uşağım dəyil. Mənim uşağımı versinnər. Bu qaydaynan üç dəfə, üç gün özü də axşam üstü, toran düşəndə aparmalısan, maləyağında dana. Üş günnən sora uşax özünə qayıdırmış, olurmuş əvvəlki kimi. Bı dedihlərim yalan dəyil e, bala. Bınnar hamısı olan işdərdi. Hamısı sınaxlardan keçirilif. Ona gora da təzə anadan olan uşağı evdə təh qoymazdar.
SÜRƏKÇİ
Bizim ətrafda yaxşı ovçular olub. Sürəkçidən çox şey asılıdı. Yaxşı hayqırmalıdı, bilməlidi ki, harda səs çıxarmalıdı, harda səs çıxarmamalıdı. Həm də ovçuya yaxşı istiqamət verməlidi. Ovçular da elə yerdə durmalıdı ki, ov gəlif ordan keçəndə vursunnar. Ov üçün də düşərli günlər vardı. Mən yaşlı nəsildən eşitmişəm, heş vaxtı duz günü ova getmiyiflər. Həmin gün ağır gün idi. Sürəkçilər adətən cavan uşaxlar olurdu. Onnar çox gəzməli idi, bir az cəld, zirək olmalıdı, iti qaçmalıdı. Mən deyərdim ki, ovun təminatını yaxşılaşdıran sürəkçidi. Ovçu bir dərədə pusquda durur ovu gözdüyür, amma ovu ora gətirən, haylıyan sürəkçidi. Ov vurulur, qənimət paylananda bir pay da sürəkçiyə verirdilər.