Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

IX mətn

Mircəfər Bağırov adam göndərir ki, Sultan bəynən görüşmək isdiyir. Sultan bəy gələn elçiyə deyir ki, nəslin desin. Mircəfər Bağırov deyir, mən seyid nəsliyəm. Deyir, yox, mən onnan görüşə bilmərəm, sözün desin. Mircəfər Bağırov deyir ki, ta ki başın saləmətdi burdan köç. Deyir, kürdün gülləsi maa atılmasa, mən bu vətənnən çıxmaram. İnqilabçılar Müseyib bəyi ələ alıllar. Axı Sultan bəy deyif kürdün gülləsi mənə atılamsa vətənnən çıxmıyajam. Bunu örgədillər. Çayın bir üzündə Sultan bəyin evi idi, o tayı da qalın meşə idi. Sultan bəy qapıda gəzirmiş. Müseyib bəy həmin meşədən Sultan bəyi atır. Atannan sora Sultan bəy deyir, artıx çıxmalıyıx. Güllə papağına dəyir, deşib o üzdən çıxır. Paşa bəy deyir, atan yaxşı atıf, saxlıyan da yaxşı saxlıyıf. İrana addıyır. Əlyannıya mal gətirir İrannan. Bir Əlyannının evinə gəlir. Deyir, bu ayın-oyunu satmağa apar, ordan da Müseyib bəyin evinə get. İki dəfə gedif gələnnən sora deyif, indi onu qonağ çağır. Müseyib bəyi çağırır. Yeməx, içməx. Sultan bəy görükmür. Bunnar durur yeri salıf yatanda Sultan bəy peyda olur. Əliynən Müseyib bəyin başına vurur. Ev yiyəsi deyir, ə, o nə səsdi? Müseyib bəy deyir, ə, nə səs olajax? Bir tikə çörək verdin, onu da qannan yoğurdun. Lampanı alışdırıllar. Sultan bəy deyir, bu papağı sənə kim verif? Deyir, bəy, sən vermisən. Deyir, bir şey deyəjəm. Sənə qarşı bircə nöqsanımı de, səni bağışdıyajam. Deyir, deyə bilmərəm. Orda onu öldürür, çıxır gedir. Samavarı qaynadıf bağlıyır belinə əcirnən öldürür. Onnan sora addıyır İrana.

X mətn

Sultan bəy Laçınnan köçüf gedəndə gedir Arazın qırağına. Ordan çönür belə baxır, həsrət çəkir. Qəmbər deyir ki, bəy, niyə həsrət çəkirsən? Deyir, gedirəm getməyinə, bir Ağammədi öldürəmmədim, bir Müseyib bəyi. Müseyib bəyi İrannan qayıdıf gəlif Köhnə kəntdə öldürüf. O da nətər oluf öldürüf. Müseyif bəy bunnan düşmən oluf. Sultan bəy talada oturuf yeyif içirmiş. Müseyib bəy elə nişan alıf ki, tüfəng Sultan bəyin çənəsin sıyrır. Müseyib bəy qaçıf gəlif evə, Paşa bəyə deyif ki, bəy, sultanı atdılar. Deyir, ə, əlini sal kürəyimi qaşı. Əlini salıf kürəyini qaşıyanda görür Müseyibin əli əsir. Deyir, gedələr gəlif səni öldürəjəh, tez aradan çıx. Heylə ağsakqallar oluf ki, ayannan gələndə hiss eliyirdi gələn kimdi.

Sora kirvəsi (Müseyibin kirvəsi – top.) buna məktuf yazır, məktubun da arasına Quranın vərəqini qoyur. Müseyif gəlir Köhnəkəndə. Sultan bəy yükün dalında oturmuşmuş. Müseyif bəy gəlir beşatılanı çıxarıf asır, kürkün çıxardır. Oturan kimi Sultan bəy çıxır, deyir tərpənmə. Deyir, bəy, kişi kişiyə əlində silah olmuyanda silah qaldırmamalıdı. Baxmır bəy ona. Öldürür, bağlıyır atın üsdünə, boşduyur. At meyidin aparıf çıxardır Bülöylüyə.