Қазақстан республикасының денсаулық сақтау

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 106 
Conditional Sentences / Шартты сӛйлемдер 
Ағылшын тілінде шартты сӛйлемдер ҥш типтен тҧрады.
Басыңқы сӛйлем мен бағыныңқы сӛйлем ӛзара шылаулар арқылы байланысады.
 
If I were you ... орамы мен сіздің орныңызда болсам деп аударылады. 
If I were you I would do it now.
 
Шартты сӛйлемдердің қолданылуы 
І тип 
Белгілі бір іс-әрекеттің жүзеге асуының 
мҥмкіндігін білдіреді. Бұл типтегі іс-
әрекеттер келер шақта аударылады. 
Бағыныңқы сӛйлем Present Indefinite 
шағында болса, басыңқы сӛйлем  Future 
Indefinite шағында болады. 
If the weather fine tomorrow, we shall go to 
the country. 
He won`t finish his work in time unless he 
works hard. 
Бағыныңқы сӛйлемде Present Indefinite 
шағының орнында барлық жақтармен 
инфинитивпен бірге should қолданылуы 
мүмкін. Should қолданылған сӛйлем істің 
жүзеге асуының мҥмкін болмауын 
білдіреді. 
If he should come, I shall ask him to wait. 
If need should arise, we shall communicate 
with you again. 
II тип 
Белгілі бір іс-әрекеттің жүзеге асуының 
екіталай екендігін білдіреді. Бұл типтегі 
іс-әрекеттер осы шақта немесе келер шақта 
аударылады. 
Бағыныңқы сӛйлем Past Indefinite 
шағында болса, басыңқы сӛйлем  
should/would + Indefinite Infinitive 
шағында болады. 
 
 
 
If he had enough time he would complete 
his experiment. 
III тип 
Белгілі бір іс-әрекеттің жүзеге асуының 
мҥмкін еместігін білдіреді. Бұл типтегі 
іс-әрекеттер ӛткен шақта аударылады. 
Бағыныңқы сӛйлем Past Perfect шағында 
болса, басыңқы сӛйлемде  кӛмекші 
етістіктер ретінде
should/would + Perfect Infinitive болады. 
 
 
If he had had enough time yesterday he 
would have completed his experiment. 
Forms of the Infinitive 
 
Active Voice 
 
Passive Voice 
Indefinite 
to do 
to be done 
Continuous 
to be doing 
- 
Perfect 
to have done 
to have been done 
Perfect Continuous 
to have been doing 
- 

---

 107 
Exercise 1. Сӛйлемдерді аяқтаңыздар. 
1. You would know English better if ___. 
2. I should have left Astana yesterday if ___. 
3. If I were you, ____. 
4. If I had known that it was going to rain, ____. 
5. I shall go for a walk if ____. 
6. I should lend you my textbook if ____. 
7. If we had bought the tickets, ____.
8. If they were here, ____. 
9. We should be glad if ____. 
10. If he were younger ____. 
11. If you had got up earlier this morning ____. 
 
Exercise 2. Шартты сӛйлемдерді қазақ тіліне аударып, олардың қай типке 
жататынын айтыңыздар.
1. If he were not busy, he would come to see us.
2. If the girl had studied well last year, she would not have received bad marks.
3. If he had not broken his bicycle, he would have gone to the country. 
4. If he had (more) practice, he would speak English better.
5. If I had not had a bad headache yesterday, I should have come to see you.
6. If the ship had not sailed near the coast, it would not have struck a rock.
7. If he had been in town, he would have been present at our meeting.
8. If the pavement had not been so slippery, I should not have fallen and hurt my leg. 
9. If the sea were not (so) rough, we should (could) sail to the island.
10. If they had not made a fire, the wolves would not have run away.
11. If it were not late, I should not have to go home.
12. If I had not expected my friend to come, I should (could) have gone to the cinema with 
you.
13. If mathematics were not his favorite subject and he did not work a lot at it, he would not 
always get top marks.
14. If I had had a dictionary, I should have translated the article yesterday. 
15. If the night had not been pitch-dark, we should not have lost our way. 
16. If the box had not been so heavy, I should not have taken a taxi.