Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі

7. Протокол
Протокол – бейнелеп айтқанда, желіде жұмыс істеу кезінде компьютерлер деректерді бөлісу үшін қолданылатын тіл.Желінің әртүрлі компьютерлері өзара әрекеттесуі үшін олар бір тілде сөйлесуі керек, яғни сол протоколды қолдануы керек. Қарапайым сөзбен айтқанда, протокол-бұл компьютерлік желінің түйіндері арасында деректерді беру ережелері. Интернет протокол жүйесі "TCP/IP протокол стегі" деп аталады. Интернет тораптары арасында хабар алмасу ережелерін қамтамасыз ететін деректерді берудің тағы бір танымал желілік жиынтығы осы Стандартта бірінші болып әзірленген және сипатталған және олар; қолданбалы, көліктік, желілік және арна деңгейлерінен тұрады.


Компьютерлік желілерде деректерді беру протоклдарының түрлері
1. FTP - FTP (File Transfer Protocol) – бұл протокол, файлдарды желі арқылы жіберу тәсілі. Көптеген адамдар сіз шолғышта ашқан және Интернет бар деп ойлайды, бірақ олай емес. Сіздің браузеріңіз деректерді беру протоколдарының біреуін ғана пайдаланады: HTTP немесе HTTPS.
2. UDP – хабарлама жіберуге мүмкіндік береді (бұл жағдайдадатаграммалар деп аталады) алдын-ала қажеттіліксіз IP желісі бойынша басқа хосттарғаарнайы тарату арналарын немесе деректер жолдарын орнатуға арналған хабарлар.
3. ICMP - Internet (Internet Control messaging Protocol — ICMP) басқару хабарламаларының протоколы іс жүзінде IP үшін көмекші хаттама болып саналады. Сондықтан ол IP-мен бірдей Internet стандартты құжатында анықталған.
4. Telnet - TCP негізінде жасалған telnet протоколы процестерді қолмен басқару және олардың өзара әрекеттесуін қосу үшін қарапайым мәтіндік командаларды қашықтағы серверге жіберуге мүмкіндік береді. SSH-ге жаппай көшуге қарамастан, утилита барлық жерде қолданыла береді.
8.Мультиплексор
Мультиплексор - бірнеше сигнал кірісі, бір немесе одан да көп басқару кірісі және бір шығысы бар құрылғы. Мультиплексор сигналды кірістердің бірінен шығысқа жіберуге мүмкіндік береді; бұл жағдайда қажетті кірісті таңдау Басқару сигналдарының тиісті комбинациясын беру арқылы жүзеге асырылады. Аналогты және сандық аналогтық мультиплексорлар таңдалған кірісті Шығыспен электрлік байланыстырады.Сандық" көшіру " шығу логикалық деңгейі таңдалған кіру. Аналогтық мультиплексорларды кейде кілттер немесе қосқыштар деп атайды.




Мультиплексор қолданылуы
Мультиплексорларды қолдану жиілік бөлгіштерінде, триггер құрылғыларында, ығысу құрылғыларында және т.б. қолдануға болады. Ол үшін мультиплексордың ақпараттық кірістеріне параллель екілік кодты беру жеткілікті, ал кіріс бірінші және соңғы кірістерден бастап шығысқа кезек-кезек қосылатын етіп адрестік кірістердегі сигналдарды беру жеткілікті.


Екілік кодпен басқарылатын мультиплексордың схемалық диаграммасы.