Аъзам Сардор Эркин ўғли

Ishlab chiqarish omillari: Factors of production

• Resurslar (Resources) – inson uchun kerakli bo‘lgan mahsulotlarni ishlab chiqarishda foydalaniladigan moddiy ne’matlar va xizmatlar yig‘indisidir.
• Tabiiy resurslar, yer
• Mehnat resurslari, ishchi kuchi
• Moliyaviy resurslar, kapital
• Tadbirkorlik iqtidori, qobilyati
• Axborot resurslari
• Bilim, boshqaruvchanlik qobiliyati.
• Sun’iy intellekt

Ishlab chiqarish egri chizig’i: Curve of production

Tovar ishlab
chiqarish
Y
B
E
Y
b
Y
c
F
C
D
0
X
b
X
c
Tovar ishlab chiqarish
X

Jamiyatda insoniyat doimiy ravishda asosiy iqtisodiy savollarga javob berishga harakat qiladi : Main problems of economy

• Nima ishlab chiqarish kerak?
• Qanday ishlab chiqarish kerak?
• Qancha ishlab chiqarish kerak?
• Kim uchun ishlab chiqarish kerak?
• Qachon ishlab chiqarish kerak?

Alternativ xarajatlar: Alternative costs

• Muqobil (alternativ) xarajatlar (Alternative costs) – bir tovarni ishlab chiqarish, uning sonini oshirish uchun boshqa bir tovardan voz kechish alternativ harajatlar, yoki voz kechilgan imkoniyatlar xarajatlari deyiladi.
• Pareto iqtisodiy samarasi (Economic effect of Pareto) – bu bozorning shunday vaziyatiki, unda xech kim boshqa bir kishining iqtisodiy holatini yomonlashtirmay o‘z ahvolini yaxshilab olmaydi.

Muqobil qiymat – bu voz kechilgan boshqa iqtisodiy ne’mat qimmati bilan o`lchanadigan iqtisodiy ne’mat qimmatidir.

• Kishilarning cheksiz ehtiyojlarida resurslarning cheklanganlik muammosini har qanday hal etilishi tanlash holatini, ya’ni insonlarning turli ehtiyojlarini qondiruvchi tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun bir resursni ishlatish mumkin emasligini ko`zda tutadi. Bunda inson har doim ham «barchasi yoki hech nima» xilidagi qarorni qabul qilmaydi. Ko`pincha inson bir iqtisodiy ne’matning ma’lum miqdorini olish uchun boshqasining ma’lum miqdoridan voz kechadi. Bunday tanlov murosali deb ataladi. Murosali tanlov asosida muqobil qiymat tamoyili yotadi.