Аъзам Сардор Эркин ўғли

Narxga bog‘liq talab elastikligi

Bu yerda
talabning foiz o‘zgarishi;
- narxning foiz o‘zgarishi.

1-masala

• Kitobning narxi 50% ga o‘sgan holda, unga talab 30% ga oshsa, elastiklik koeffitsiyentini toping.
• Ed=∆Q/∆P=30/50=0.6 E<0.6 Javob: elastiklik emas.

Talab elastikligi

• Elastiklik koeffisienti qiymatiga qarab talabni elastik, noelastik va birlik elastiklikga ega bo‘lgan talablarga ajratish mumkin.
• Agar talabning narx bo‘yicha elastiklik koeffisienti Ed>1 bo‘lsa, talab elastik deyiladi.
• Agar talabning narx bo‘yicha elastiklik koeffisienti Ed<1 bo‘lsa, talab noelastik deyiladi.
• Agar talabning narx bo‘yicha elastiklik koeffisienti Ed=1 bo‘lsa, talab birlik elastiklikka ega deyiladi.

Nuqtaviy va yoysimon elastiklik koeffisientlari

• Narxga bog‘liq talab elastikligi talab chizig‘ining alohida nuqtasida o‘lchanadi va egri chiziq bo‘yicha siljiganimizda, u o‘zgarib boradi. Shunga mos ravishda, real statistik ma’lumotlarga ko‘ra, nuqtaviy va yoysimon elastiklik koeffisientlarini aniqlash mumkin.

Yoysimon elastiklik koeffisientini aniqlash formulasi

1 kg apelsin narxi 900 so‘m bo‘lganda 4 000 kg apelsin sotilgan. Uning narxi 1000 so‘m bo‘lganda apelsinga talab qisqarib 2000 kg sotilgan. Berilishi:

• 1 kg apelsin narxi 900 so‘m bo‘lganda 4 000 kg apelsin sotilgan. Uning narxi 1000 so‘m bo‘lganda apelsinga talab qisqarib 2000 kg sotilgan. Berilishi:
• P1=900 so‘m; P2=1000 so‘m – talab miqdori Q1=4000 kg va Q2=2000 kg; talab elastikligini hisoblaymiz. Ed=(2000-4000)/4000÷(1000-900)/900=-0.5÷0.11=-4.5 Ya’ni 1 kg apelsin narxi 1% ga oshsa, unga bo‘lgan talab 4.5% ga kamayadi. Endi masalani boshqacha qo‘yamiz. 1 kg apelsin narxi 1000 so‘m bo‘lganda unga talab 2000 kg bo‘lgan va uning narxi 900 so‘mga tushganda talab ortib 4000 kg ga yetdi. Elastiklik koeffitsiyentini aniqlaymiz. Ed= (2000-4000)/2000÷(1000-900)/1000=1/(-0.1)=-10 Ko‘rinib turibdiki, bir xil miqdor va narxlardagi talab elastikligi turli qiymatlarda bo‘lyapti. Bu o‘ng‘aysizliklarni yo‘qotish maqsadida “yoysimon elastiklik” formulasidan foydalanamiz.