Aytekova Mohira Charshamboy qizi Maktab: 20-sonli umum o‘rta ta’lim maktabi Hudud: Toshkent viloyati Zangiota tumani

Nitrifikator bakteriyalar azotning davriy aylanishida muhim ahamiyatga ega.

• Nitrifikator bakteriyalar azotning davriy aylanishida muhim ahamiyatga ega.
• Nitrifikator bakteriyalarni ikki turi mavjud:

1. Ammiakni oksidlovchi bakteriyalar.

2. Nitrit oksidlovchi bakteriyalar.

2NH₃+3O₂=2HNO₂+2H₂O+energiya
2HNO₂+O₂=2HNO₃+energiya
OVQAT
AXLAT
AMMIAK
NITRIFIKATOR BAKTERIYA
NITRITLAR
NITRIFIKATOR BAKTERIYA
NITRATLAR
AKVARIUMDA YIG‘ILGAN NITRATLAR
O‘SIMLIKLAR TOMONIDAN O‘ZLASHTIRILADI
QOLGAN QISMI AKVARIUMGA QO‘SHIMCHA SUV QUYISH ORQALI BOSHQARILADI

Oltingugurt bakteriyalari vodorod sulfidni molekulyar oltingugurtga yoki sulfat kislotagacha oksidlab o‘z tanasida oltingugurt to‘playdi. Vodorod sulfid yetishmaganida bakteriyalar o‘z tanasida to‘planib qolgan oltingugurtni sulfat kislotagacha oksidlashdan ajraladigan energiyadan foydalanadi.

• Oltingugurt bakteriyalari vodorod sulfidni molekulyar oltingugurtga yoki sulfat kislotagacha oksidlab o‘z tanasida oltingugurt to‘playdi. Vodorod sulfid yetishmaganida bakteriyalar o‘z tanasida to‘planib qolgan oltingugurtni sulfat kislotagacha oksidlashdan ajraladigan energiyadan foydalanadi.

Oltingugurt bakteriyalari ko‘payib ketgan suvni ranggi quyidagi rasmdagi kabi ko‘rinishga kiradi.

• Oltingugurt bakteriyalari ko‘payib ketgan suvni ranggi quyidagi rasmdagi kabi ko‘rinishga kiradi.

2H₂S+O₂→2H₂O+2S+energiya
2S+3O₂+2H₂O=2H₂SO₄+energiya

Vodorod bakteriyalari. Vodorod bakteriyalari vodorodni oksidlaydi.

• Vodorod bakteriyalari. Vodorod bakteriyalari vodorodni oksidlaydi.
• Yuqorida ko‘rib chiqqan misollardagi bakteriyalar aeroblar hisoblanadi. Shuning uchun ularda elektronlar va vodorodni o‘zlashtiruvchi sifatida kislorod ishtirok etadi.

2H₂+O₂=2H₂O+energiya

Xemosintezlovchi organizmlarning tabiatdagi roli

• Xemosintezni amalga oshiradigan mikroorganizmlardan azot to‘plovchi va nitritifikatsiyalovchi organizmlar eng muhimi hisoblanadi. Ular uchun ammiakni nitrit kislotagacha oksidlash reaksiyasi energiya manbai bo‘lib xizmat qiladi. Boshqa guruhi nitrit kislotani oksidlab nitrat kislotaga aylantirish reaksiyasidan ajralib chiqadigan energiyadan foydalanadi. Yuqorida aytib o‘tilgan mikroorganizmlar, ayniqsa, azot to‘plovchi bakteriyalarning roli juda katta. Ular hosildorlikni oshirish uchun muhim ahamiyatga ega, chunki havoda bo‘ladigan va o‘simliklar o‘zlashtira olmaydigan azot ana shu bakteriyalarning hayot faoliyati natijasida o‘simliklar tomonidan yaxshi o‘zlashtiriladigan azot birikmalariga aylantirib beriladi.

Topshiriqlar

• Xemosintez deb nimaga aytiladi?
• Xemosintez hodisasi kim tomonidan kashf etilgan?
• Xemosintez hodisasi nechanchi yilda kashf etilgan?
• Xemosintezlovchi organizmlarga misollar keltiring.
• Qanday bakteriyalar tuproqni o‘simliklar uchun zarur azotli birikmalarga boyitadi?