Ayol jinsiy a’zolarining anatomiyasi va fiziologiyasi

Tozalikning to‘rtinchi darajasi. Qin basillalari yo‘q, patogen mikroblar (kokklar, comma variabile, trixomonadalar, zamburug‘lar va hokazo) bilan leykositlar juda ko‘p. Reaksiyasi ishqoriy.
Tozalikning uchinchi va to‘rtinchi darajalari odatda patologik jarayon larda uchraydi, ya’ni uchinchi darajasi qin va bachadonning surunkali yallig‘lanishi, to‘rtinchi darajasi o‘tkir yallig‘lanish kasalliklariga xos alomatlardir.
Bachadon (uterus s. gysterus) – silliq muskulli kovak a’zo bo‘lib, shaklan oldindan orqaga qarab sal-pal yassilangan nokka o‘xshaydi.
Bachadonning quyidagi bo‘limlari bor: 1) tanasi (corpus), 2) bo‘g‘zi (isthmus) va 3) bo‘yni (cervix, collum) (2-rasmga qaralsin).
Bachadonning yuqori qismini tanasi deb atashadi. Bachadon tanasining gumbaz shaklida ko‘tariladigan, bachadon naylarining yopishish chizig‘idan yuqoriroqdagi qismi bachadon tubi (fundus) deb ataladi.
Bachadon bo‘g‘zi tanasi bilan bo‘yni orasidagi qariyib 1 sm uzunlikdagi qismidir. Bo‘g‘iz ichi kanal bo‘lib, yuqorida bachadon bo‘shlig‘iga, pastda bachadon bo‘ynining kanaliga qo‘shilib ketadi. Bachadon bo‘g‘zi shilliq pardasining tuzilishi jihatidan bachadon tanasiga, devorining tuzilishi jihatidan bachadon bo‘yniga o‘xshaydi. Homiladorlik va tug‘ruq vaqtida bachadon bo‘g‘zi tanasining pastki bo‘limi bilan birgalikda bachadonning pastki segmentini hosil qiladi. Bachadonning oldingi devoriga qorin pardasi mahkam yopishadigan joy – pastki segmentning yuqori chegarasi, bachadon bo‘yni kanalining ichki teshigi sathi bachadon pastki segmentning pastki chegarasi hisoblanadi.
Bachadon bo‘yni kanalining yuqori uchi – ichki teshigi bachadon bo‘g‘zining kanaliga o‘tadi; tashqi teshigi bachadon bo‘ynining qindagi qismi markaziga ochiladi. Tug‘magan ayollarda bachadon bo‘yni kanalining tashqi teshigi yumaloq yoki oval shaklda, tuqqan ayollarda ko‘ndalang yoriq shaklida. Tug‘ruq vaqtida tashqi teshik yonlarining chaqalanishi natijasida shakli o‘zgaradi.
Bachadonning bo‘yi tug‘magan ayollarda 7–8 sm, tuqqan ayollarda 9 sm, bachadon tanasi uzunligining 2/3 qismi tanasiga va 1/3 qismi bo‘yniga to‘g‘ri keladi.