Ayol huquqlari

xalqaro  shartnomalarni  ratifikatsiya  qilish.  Barcha  davlatlar  individual  shikoyatlar 

bildirish  jarayonini  huquqiy  tartibga  soluvchi  «Fuqarolik  va  siyosiy  huquqlar  to’g’risidagi  xalqaro 

pakt»  va  unga  fakulьtativ  protokolni,  shuningdek  qiynoqdan  huquqiy  himoya  qilish  vositalari  va 

kafolatlarini o’zida aks ettirgan xalqaro shartnomalarni ratifikatsiya qilishlari kerak;  

 

13) qiynoqqa qarshi qo’mitaning faoliyati. BMT Qiynoqqa qarshi qo’mitasining tavsiyalari 

hamda  Konventsiyaning  asosiy  shartarini  ijro  etish  bo’yicha  davlatlarning  milliy  hisobotlarini  ko’rib 

chiqishi lozim Qiynoqqa qarshi kurash amaliyoti dastavval 1948 yilda qabul qilingan «Inson huquqlari 

umumjahon  deklaratsiyasi»  hamda  Genotsid  jinoyatlarining  oldini  olish  hamda  ularni  jazolash 

to’g’risidagi  konventsiyadan  boshlangan.  Ushbu  hujjatlar  1966  yilda  qabul  qilingan  «Fuqarolik  va 

siyosiy  huquqlar  to’g’risidagi  xalqaro  pakt»  hamda  1984  yildagi  Qiynoqqa  va  boshqa  shafqatsiz, 

noinsoniy  va  qadr-qimmatni  tahqirlovchi  muomala  va  jazo  turlariga  qarshi  kurash  to’g’risidagi 

konventsiya yordamida tasdiqlandi.  

 

Konventsiyada har bir davlat o’z yurisdiktsiyasidagi borasida har qanday hududda qiynoq bilan 

bog’liq  holatlarning  oldini  olish  bo’yicha  samarali  qonunchilik,  ma’muriy  va  boshqa  choralarni 

ko’rishi  zarurligi  belgilab  qo’yilgan  (2-moddaning  1-b.).  Urush  holati  va  tahdidi,  ichki  siyosiy 

tartibsizlik  yoki  har  qanday  favqulodda  holatlar  qiynoqni  oqlash  bilan  bog’liq  sabab  sifatida 

baholanmaydi  (2-moddaning  2-b.).  Bundan  tashqari,  1-  paragrafning  3-moddasida:  «Hech  qanday 

---

ishtirokchi davlat shaxsni unga jo’natilayotgan davlatda qiynoqni qo’llash bilan bog’liq jiddiy asoslar 

mavjud bo’lgan holatda boshqa davlatga jo’natishi, qaytarishi va berishi taqiqlanadi», deyilgan.  

 

Unda  nafaqat  inson  huquqlari,  balki  inson  huquqlarini  ta’minlashning  kafolatlari  ham  yoritib 

berilgan.  Ushbu  konventsiya  xalqaro  hujjatlar  tizimining  umum  e’tirof  etilgan  inson  huquqlari 

manbalari  orasida  va  huquqni  muhofaza  qiluvchi  organlar  faoliyati  borasida  muhim  ahamiyat  kasb 

etadi.  Ushbu  xalqaro  huquqiy  hujjatda  xalqaro  huquq  normalarining  milliy  qonunchiliklar  oldidagi 

mavqei  ko’rsatib  o’tilgan.  O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasining  «Muqaddima»sida  belgilab 

qo’yilganidek, huquqni muhofaza qilish organlari o’z faoliyatlarida inson huquqlari sohasidagi umum 

e’tirof etilgan xalqaro standartlarga amal qiladilar.  

 

Biroq  hozirgi  xalqaro  munosabatlarning  o’ziga  xos  jihatlaridan  biri,  nafaqat  xalqaro  hayotda, 

balki  jamiyatning  ichki  hayotida  ham  xalqaro  organ  va  tashkilotlar  rezolyutsiyalarining  ta’siri  o’sib 

borishi  hisoblanadi.  Ko’rib  chiqilayotgan  muammoda  qayd  etilgan  o’ziga  xoslik  qiynoqqa  qarshi 

konventsiyani  hamda  uning  me’yoriy  tabiatini  tahlil  qilishni  talab  etmoqda.  SHu  nuqtai  nazardan 

O’zbekiston Respublikasining huquqni muhofaza qilish organlari, shu jumladan, ichki ishlar organlari 

tomonidan  qiynoq  va  shunga  o’xshash  shafqatsiz  muomalaning  qo’llanishiga  yo’l  qo’ymaslik 

maqsadida ushbu hujjatning normalariga oid bilimlarning ahamiyati juda ham muhimdir.