Aylanma harakat dinamikasi Reja: I kirish II asosiy qism. Kuch momenti

Moddiy nuqta impul’s momenti va uning saqlanish qonuni.
Ilgarilanma harakat dinamikasidan moddiy nuqtaga ta’sir etuvchi natijaviy kuch nolga teng bo’lsa, uning impul’si o’zgarmas saqlanadi, degan muhim saqlanish qonunini bilamiz. Tabiatda impul’s momentining saqlanish qonuni bo’lib, bu qonun aylanma harakat hodisalarida muhim ahamyatga ega. M massali moddiy nuqta tezlik bilan harakatlanayotgan bo’lsin (70-a rasm).
(70-a.b.v rasm)
Qattiq jismning aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglama
Qattiq jismning aylanma xarakati deganda, uning og’irlik markazidan o`tuvchiqo`zg`almas o`q atrofida aylanishi nazarda tutiladi . Bunda qattiq jismning barcha nuqtalari aylanalar chizadi, barcha aylanalar markazlari bir to’g’ri chiziq ustida yotadi, bu chiziqni aylanish o’qi deyiladi. Tashqi ta’sir bo’lmasa, qattiq jism o’zining og’irlik markazidan o’tuvchi o’q atrofida muvozanatda tinch turadi. Uni aylanma xarakatga keltirish uchun nolga teng bo’lmagan biror uch momenti yoki juft kuch momenti ta’sir etishi lozim. Qattiq jismning o’qlarida shqalanish hlai mavud bo’ib, jismga tashqi kuch hamda ishqalanish kuchidan iborat juft kuch momenti ta’sir etadi.