Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

Yettinchi bob

Rasmiy idoralarning katta daftarlarida uchastka noziri, xalq

orasida uchastkavoy deb ataladigan, ko`zlarini pirpiratib teztez

gapiradigan, har qanday ishga ham tez kirishib, ko`pincha,

boshlagan ishini oxiriga yetkazmay chala tashlab ham

ketaveradigan bu yigitning ismi Furqat, katta idoralarning

katta daftarlariga leytenant Furqat Erkayev deb yozib

qo`yilgan.

Ana shu yigit militsiya xonasini buzib qochgan Egam

bilan Karimni topa olmaganiga, ushlab qaytadan qamab

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

qo`ymaganiga, dovdiratib qo`yadigan burama savollar berib

alamidan chiqmaganiga o`zini hech kechira olmayapti. O`sha

kuni shoshilib, kech boiib qolgan boisa ham, idorasiga

qaytib keldi.yu, eshik lang ochilganini ko`rib, bu ikki bezori

eshikni buzib chiqib ketganga o`.xshaydi,.demak,.yo ularning

tashqarida odami bormikan, ha, ha, odami boigan. Aniq

o`sha odamlari ochib bergan bu eshikni, militsiya xonasini

ruxsatsiz ochishga kimning haddi sig`di ekan, bu hukumatga

qarshilik ko`rsatish emasmikan, deb o`ylaydi leytenant.

O`ylagan sari g`azabi oshib, tepa sochi tikka boiib

boraveradi. O`zicha yana:

. Ertalab maktabda Shokir bilan mushtlashuv boidi . bir.

Yarmarkada quyonchi bolani urgan emish . ikki. G`.ulomning

akasi bilan mushtlashib boshini yorgan emish . uch. Mana

militsiya idorasini buzib qochibdi . to`rt, . deb tinmay sanab

Egam bilan Karimning uylarini moijalga olib, g`azab otiga

minib, qadamlarini katta tashlab borayapti.

Egamberdilarning ko`cha eshigini oyogi bilan tepib ochib

ichkariga shiddat bilan kirib bordi. Qosimali suvchi sigiriga

xashak solish, tagini tozalash bilan mashg`ul. Shakarxon aya

qozon ostiga o`t qalab hozirgina sogib olgan sutini qaynatib

qo`yish bilan ovora.

. Egam qani. . leytenantning blrinchi savoli shu boidi.

Qosimali suvchi asta boshini ko`tarib, leytenantgayaqinroq

kelib, biroz angrayibroq qarab turdi.da:

. Vaalaykum assalom, . dedi xuddi yosh bolaga tanbeh

bergandek ohangda.

Leytenant o`sal bo`ldi.yu, sezdirgisi kelmay:

. O`giinjgiz qani deyapman. . deb so`radi yana.

. Uni siz bilasiz, kecha qamab qo`jnbsiz.ku, kamandir.

. Kechasi o`giingiz qochgan deyapman.

. Qochganmi qochmaganmi, uni siz bilasiz... keyin

kamandir, boiar.boimasga yosh bolani qamayverish ham

yaxshi emas. Shu bilan mening o`g`limni uchinchi.bor hibsga

olayapsiz.

. O`giingiz kecha bir kunning o`zida t o ` r t marta

mushtlashgan.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Demak, kecha meni o`g`limni to`rt marta xafa qilishgan,

kim seni xafa qilsa kechirma, jag`iga tushir, deb men

aytganman.

. Demak bezorilikni siz o`rgatyapsiz ekandi.

. Ha men o`rgatganman. Seni kim haqorat qilsa, sen undan

baland kel deb o`rgatganman. Birov seni ursa mening oldimga

yig`lab kelma deb o`rgatganman. Kamandir, biz kichkina

odammasmiz, bilib qo`ying, fermermiz. Hukumat ham kim

fermerai haqorat qilsa, mana menga murojaat qilinglar,

ta`zirini berib qo`yaman deganlar... Bechora o`g`lim uy

ishlariga qarashsa, sigir boqsa, sut.qatiqni pullab kelsa, kechasi

uxlamay kitob o`qisa, yana tag`in nima qilsin. O`g`limni tezroq

topib bering, bo`lmasa men sizning generalingizni taniyman

borib o`shanga arz qilaman.

Uchastka noziri gap yo`q, so`z yo`q, xuddi buyruq olgandek

keskin burilib chiqib ketdi. Hamma uning soyasiga salom

berardi, hukumatning odami deb hurmatini joyiga qo`yardi,

bu Qosimali suvchi deganlari g`alati ekan.ku, fermer bo`lsang

o`zingga, sendaqangi fermerdan dunyoda mingtasi bor, hali

shoshmay turgin, ota.bola ikkovingni shunday jazolayki, deb

o`yladi u. Ko`cha eshikkayetmasidan Qosimali suvchi xotiniga

≪orqasidan bor, Egamni o`ylab yuragim g`ash bo`lib turuvdi,

ortiqcha gapirib qo`ydim shekilli, kechirim so`ra≫, deb buyurdi.

Shakarxon aya Egamni, onamni sen o`idirgansan, deb, gap

tarqatib yurgani uchun yomon ko`rar edi. Har bir harakatidan

yomonlik axtarar edi, oxir.oqibatda undan qutilsaydim, deb

yurardi. Egam haqida gap ochmoqchi bo`lgan.u lekin, eridan

istihola qilib hayiqayotgan edi. Endi esa erining ≪bor,

orqasidan chiq≫, degani ayni muddao bo`ldi.

. Hoy inim, to`xtang, . dedi leytenantning orqasidan

yugurib. Leytenant to`xtamadi. Shakarxon aya ostona hatlab

ko`chaga chiqdi. To`rt hatlab uchastka noziriningyo`lini to`sdi.

. Egam haqida so`rayapsizmi.

. Kerak emas, otasi shunaqa bo`lgandan keyin bolasi

qanaqa bo`lar edi.

. Otasi sizdan kechirim so`rayapti.

Leytenant yurishdan to`xtab, qoshlarini g`alati chimirdi.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Xo`p, nima demoqchisiz.

. Bezori Egamning dastidan hamma dod deydi, shuni

aytmoqchiman, uning kimligini mendan so`rang.

. Xo`p ayting.

. Og`zaki aytaman, daftaringizga yozmasangiz, aytaman.

. Xo`p yozmayman.

. Bu quyon jinnisi oldin, bolaligida kalamush ham boqqan

ekan.

. Kalamush..

. Ha, kalamush boqqan ekan, keyin xo`roz urishtirishga

berilibdi. Biryo`la o`ttizta tovuqni qimordayutqizib qo`ygan...

xudo urganyolg`onchi ham, sut.qatiqni bozorchadayaxshigina

sotadi.da, yarim pulini berkitadi, pulning qolgani qani

desangiz sutingiz achib qoldi, deb yolg`on gapiradi. Sigirni

dalagayetaklab boradi.da, oftobga boylab qo`yib o`zi salqinda

kitob o`qiydi. Kitob o`qiyverib miyasi aynib ketgan. Mahallada

mana shu Karimdan boshqa hamma bola bilan mushtlashgan.

Hatto qizlar bilan ham urishgan. Sarviniso degan qizni mazax

qilib, masxaralab she`ryozgan ekan. Ikkita akasi kelib shunaqa

urdiki... mana endi bu jinni mollarga qarash o`rniga bir yildan

buyon quyonlargayopishib oldi... G`ulom degan bir yaxshigina,

imtizomligina bola bilan ham quyon talashib qirpichoq

boigan... Yovvoyi quyon ushlayman deb kuzda jarma.jar

sanqib umr o`tkazadi, axir, kap.katta boiib qoldi, dadasiga

qarashsa boimaydimi, menga qarang inim, hech bo`lmasa uchto`rt

kunga qamang. Agar qamatsangiz men ajratib olgan

bo`laman.da, shunda zйro menga mehr qo`ysa, orqamdan

yomon gaplar tarqatishni bas qilsa... Qamaysizmi.

. Ko`ramiz.

. Agar aytganimdek qilsangiz, uyingizga qaymoq jo`natib

turaman. Qizingizga ayting, hech tortinmay kelaversin.

Leytenant qaymoq so`zini eshitib, tamini sezib, bir

tamshanib yutindi.yu, indamadi. Karimberdining uyiga

yo`naldi. Darvozalari ochiq boisa.da bostirib kirishga botina

olmay, ko`cha eshikni ohista.ohista taqillata boshladi. Xayriyat,

Karimberdining onasi uyda ekan. Gap qisqa boidi. «Otin aya

yigiamsirab, musichadek yuvosh o`g`limga onasi oiib,

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

mung`ayibgina qolgan yetimcha Egamga hadeb yopishaverasizlarmi,

bechora bolalarimda ayb nima. Olloh ko`ngillariga

quyonrboqishni solgan bo`lsa tinch qo`ymglar.da, ana, dadasi

bilan gaplashing≫, deb ichkariga kirib ketdi. Bog` tomondan

Siroj birgadir chiqib kela boshladi. Qo`lida ketmori, qovog`i

soliq, vajohatixunuk, salomlashmadi ham. Gapni qisqa qilib:

. Bolalarni qamab to`g`ri qilgansiz. Bular ayni buziladigan

yoshda, . shunday deb qo`lidagi ketmonni gurs etkazib yerga

bir urdi, . xo`p mayli, ko`p sho`xliklariga chidadim. Endi anavi

ota bezori Egamga qo`shilib quyonbozlik qilib yuribdi. Bir

yildan buyon ahvoli shu. Oldin o`shayetimchani jazolash kerak

edi. Agar Egam o`g`lim bo`lganda mana shu ustunga, raana

bu arqon bilan bog`lab, uch kun ovqatsiz qoldirib jazolardim.

Mening odatim shunaqa, eshitgandirsiz.

. Eshitganman, o`g`illaringizni ustunga bog`lab qo`yib

jazolar emishsiz, lekin bu usul yaxshi emas.

. Nimasi yaxshi emas.

. Eshitishimcha, bu usulingiz xonlar zamonidan qolgan

ekan, o`sha zamonlarda aybdorlarni bog`lab qo`yib jazolash

avj olgan ekan. Hayronman, bu usul haligacha saqlanib

kelayotgan ekan.da.

. Yo`q, tarbiyaning eng yaxshi usuli bu, . tushuntira boshladi

Siroj birgadir, . mana men kolxozda o`ttiz yil birgadir

bo`lganman. Normani bajarmagan, gapga kirmagan, qaysar

a`zolarimni yer o`rtasidagi tutga bog`lab qo`yardim. Planlar

vaqtidabajarilardi, qo`sha.qo`sha mukofotlar olishardi, ordenlai`

olishardi. Raykom sekretari kelib Siroj aka, bopladingiz, deb

maqtab ham ketardi. Shunaqa leytenant uka, ikkala bolani

qamab to`g`ri qilgansiz... Vaqtingiz bo`lsa, o`tiring birgalashib

nonusbta qilamiz, ana opangiz jizzali non yopgan...

. Siroj aka bolalar qochib ketganmi yoki qochirishganmi,

bilmadim.

. Qochgan bo`lsa, izlab topish endi sizning vazifangiz. Men

shoshib turibman. Bug`doyni sug`orish navbati menga kelgan.

Bilasiz.ku, hozir fermerlar o`rtasida suv talash... O`g`limni

ushlab dalamga olib borib bersangiz, tovug`ingizga bir qop

bug`doy beraman.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Leytenant o`sha kuni yigitchalarning masjidda

tunaganligini, Zabihillo zargarning do`koniga kirganini

aniqladi, keyin izlarini topa olmadi. Egamberdi bilan

Karimberdi boisa qo`shni tumanga borib ko`proq quyonlar

keltirish harakatida edilar, keltirdilar ham.