Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

O`ninchi bob

Fotima qiz o`zi bilan okzi olishib yotibdi. Mehribon, ammo

o4ta ketgan darajada qattiqqo`l, eski urf.odatlar bilan yangi

urflar o`rtasida qolib bugun unisining tomoniga ofctib, ertaga

bunisining tomoniga o`tib, ham o`zini, harn oilasini qiynab

kelayotgan otajonisi uyga qamab qo`ygan kundan buyon

g`urbat ichida kuyib yonayapti.

. Jon qizim, boshingni ko`targin, . yolvoradi onaizor.

Fotima qiz javob qaytarmaydi.

. Axir to`yingyaqin, u yoq.bu yog`ingga qarab olgin.

Qizginaning yelkasi silkinadi. Xo`rsinadi, yig`laydi.

. Iloyo, seni tuginay oiay, meni sharmanda qilasan,

shekilli.

Qizginadan baribir sado chiqmaydi.

Yoqtirmagan yigiti G`ulomjon bilan unashilgan kundan

buyon ahvoli shu. Yokq, bu ahvoli oldinroq boshlanuvdi shekilli.

Qattiqqo`l qassob otasi bog4 orqasida Egam bilan

gaplashayotganini, gaplasha turib bir.birlarining qo`lini

ushlaganini ko`rgan kunidan boshlandi. Voy, o`shanda qassob

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

otaning vajohatini ko`rsangiz. Bamisoli qutirgan sherdek

hayqirib yubordiya. Yigitning ko`ksidan shunday qattiq

itardiki, bechora Egani andak boimasayiqilib tushayozdi.

. Meni sharmandaqilmoqchi boidingmi, suvchining bolasi,

isnodga qo`ymoqchi boidingmi, yo`qol, yo`qolmasang

chavoqlab tashlayman hozir . shunday deb Tursunali qassob

yonidan pichog`ini axtara boshladi.

Vahima ichida dag`.dag4 qaltirab turgan qizining bilagidan

mahkam siqib, oyogini yerga tekkizmay sudrab, to`ppa.tokg4ri

uyining ostidagi yertoiaga olib kirib, yana baqirdi:

. . Ersirab qoldingmi. Erga bergunimcha shu yerda

yotasan.

Baqirib borib, qo`rqqanidan rangi.quti o`chib, kichkina

bo`lib turgan xotini Bibiqiz ayani fotiha qilingan qizingni nega

tergamaysan, nega jilovlab olmaysan, deb shunaqa urdiki,

shunaqa savaladiki, bechora ayol ikki.uch kungacha belini

ko`tarolmay yotdi. Xonkeldida erlar zulmi hali tugagani yofcq,

Xonkeldida fotiha Ollohning muhri degan gap o`z kuchida

turibdi.

Xonkeldida qiz uchrashuvga ota.ona ruxsati bilan chiqadi,

degan gap hali.hali hukmron.

Xonkeldida ota rozi, xudo rozi degan gap eng kuchli qonun,

shu qonun haligacha yashab turibdi.

Fotima qiz, onasiyum.yumyigiab yotgan kunlarning birida

Tursunali qassob Qo`ziyev raisning uyiga odamyuborib, fotiha

qilingan qizni tezroqyig`ishtirib olib ketsin, bo`lmasa, to`yga

kuchi yetmasa, yetmasligini aytsin, dedi.

Qo`ziyev rais xonadonidan sovchilar keldi, qizni G`ulomjon

degan yigitga so`rab kelishdi.

Fotima qizdan rozilik so`rab ham o`tirishmadi.

Qassob ota Fotima qizim borgan joyida baxtli bo`lsin, uvalijuvali

bo`lsin, deb fotiha berdi. Qizim boy, obroii xonadonga

kelin boiib borayapsan, xudo xohlasa, baxtli boiasan, degan

gaplarni aytdi. Bu gaplarni yig`lab o`tirgan xotiniga ham aytib,

bechoraning boshigabir mushtlab ham qo`ydi. Mana, toky kuni

ham belgilangan.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Men endi borib.borib o`sha G`ulom semizga tegamanmi,

qorni rais otasinikidek katta, beti rais otasinikidek cho`tir,

bo`yi shallaqi onasinikidek pak.pakana, voy xudoyim, men

borib.borib o`shanga tegamanmi.

. Yo`q. Yo`q. . deb Fotima qiz goho dodlab yuboradi. Eri

oldida ojiz notavon onaning ichi bag`ri yonadi. Ammo

yurtning urf.odatiga qarshi bora olmaydi, qizga qo`shilib

yigiaydi, xolos.

. Ko`rasan, baxtli boiib ketasan, men ham awal dadangni

yomon ko`rardim, manayaxshi ham boiib ketdik, . deb qizini

bag`riga olmoqchi bo`ladi, qiz onani itarib tashlaydi, bas qiling,

deya hovliga chiqib ketadi.

Egamberdi mashina urib majruh yotib qolganidan buyon

Fotima undan uch bora xat oldi, qiziq, Egam Fotima qizning

unashar bo`lganidan bexabarga o`xshaydi. Mehribon dadang

gaplashib turganimizda ustimizga bostirib kelgani uchun Foti.

men aybdorman. meni kechir, bilmay qolibman, deb uzr ustiga

uzr so`raydi. Bir xatida nega shaharga bilim yurtiga o`qishga

bormading, deb boshqa bir xatida zooveterenariya kollejiga

o`qishga boramiz, xudo xohlasa, men seni ≪Mersedes≫da olib

3airaman, deb yozibdi...

Qiz xatlarni takror.takror o`qishga kirishadi, yonib

borayotgan qalbiga malham axtaradi. O`qiyotganda Egam

bilan vonbosh o`tirgandek, qo`llarini mahkam siqib

turgandek, qoilaridagi issiqlik, harorat butun vujudini

yondiribborayotgandekbo`ladi. ≪Foti, negajavobyozmaysan,

nega. Biron harakatim bilan seni xafa qildimmi, agar

to`satdan boyib ketganim uchun, odamlar chet el puli bilan

maqtanib yuribdi, deb ustimdan kulishayotgan bo`lsa, bu

sening dilingga ozgina bo`lsa ham ozor yetkazayotgan bo`lsa,

o`sha boylikni sandiq.pandig`i bilan olib borib daryoga

tashlayman. Sen xursand bo`lsangbas. Engkatta boylik, eng

katta baxt menga shu. Foti, sen bilan gaplashgim kelayapti,

gaplashayotganda gap orasida ≪xe o`I≫, deb yelkamga uriburib

qo`yarding, o`shanda butun borligim yayrab ketardi,

o`shalarni qo`msayapman. Foti sendan ajralib qolishdan

qo`rqayapman. bilasan, mening onam ham, opam ham,

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

singlim ham yo`q. sen menga ham ona, ham opa, ham singil

Tboiib qolgansan, agar sendan ayrilsam bir kun ham yashay

olmayman. Ishonsang, seni eslasam yetimligimni ham unitib,

ko`p.ko`p yaxshi.yaxshi ishlar qilgim kelaveradi. Sen

yaxshisan, sen hammadan yaxshisan. Dard bilan olishib

yotibman, bunaqa pavtda kishi yaqin kishisini qoinsarkan,

o`ylasam bu dunyoda sendan yaqin kishim yo`q ekan. Jon

Fotima xat yozgin≫.

Egamberdining so`nggi xati shu edi. Fotima uni o`qiydi,

ko`ksiga bosadi, hech kim topa olmaydigan qilib berkitgan

boiadi. Goho qalbini toiqinlantiradigan, orom beradigan

shirin.shirin xotiralarga beriladi. Qiziq, birinchi sinfda Fotima

faqat Egam bilan bir partada o`tirishni istardi, maktabga

ketayotganida, qaytayotganida faqat shu bilan birga bo`lishni

istardi. Qishda ko`cha muzlab, sip.silliq muzmalak boiganda

Egamningqoiini ushlab yurishni xushlardi. Sinflar o`rtasida

bahslar, tortushuvlar boiganda Egamning tomoniga o`tib

olganini o`zi ham sezmav qolardi. Nega endi hadeb shundav

boiavergan ekan nega. Yoki ko`ngilarining asta.sekin mehr

bilan, muhabbat bilan toiib borishi bolalikdan boshlanganmikan,

yo xudo unga boigan qizningmuhabbatini o`zing

belgilab qo`yganmikansan.

Beshinchi sinfda o`qishardi, geografiva muallimi mavsalar

gurkirab o`sgan, lolalar qiyg`os ochilgan pallada hammalarini

tog` sayriga boshlab borgandi, quchoq.quchoq gullar terishib,

ko`katlardan boshlariga gulchanbarlar taqishgandi.

Qaytayotganlarida oyogi toyib ketib, to`pig`iga katta zaha

yetgan ekan, voy tavba, ko`z.yumib ochguncha shishib ketdiya,

qani bir odim qo`yib boisa, o`shanda Egam Fotimani orqasiga

ko`tarib olgandi.

. Egam seni qiynab qo`yyapmanku, . derdi Fotima xijolat

boiib.

. Hecham.da, . derdi Egam shoshilib, . ruxsat bersang,

seni bir umr ko`tarib yurardim, seni yaxshi ko`raman,

hammadan yaxshisan.

Fotima qiz o`shanda bir necha yillar oldin aytilgan bu

• so`zlar yosh, g`o`r, beg`ubor muhabbatning izhori ekanligini

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

anglamagandi. Lekin bir necha kungacha qalbi shodliklarga

to`lib, olam ko`ziga go`zalroq ko`rinib yurganini eslaydi.

Hozir yana o`sha saodatli kunlarni esladi. Esladiyu, yuragi

hapriqib, o`rnidan turib ketdi. U dard bilan olishib yotibdi.

Men endi shohi atlaslar kiyib, bo`ynimga shoda.shoda tillayu

marjonlar osib, o`sha g`uppa semiz G`ulomning uyiga

kirib boramanmi, yo`q, yo`q, mayli qassob otam meni

so`vsin, mayli hamqishloqlarim ustimdan kulishsin, mayli

onajonim faryod chekib yig`lasin... men uning, faqat

Egamningyonida bo`lishim kerak. Olloh bizni bir.birimiz

uchun varatgan.

Olloh, menga kuch ber, Olloh, bizni ehtiyot qil, yaxshisi u

yoq.bu yog`imni qarataman, deb ayollar pardozxonasiga

borgan bo`laman. Kuppa.kunduzi boraman. Kechasi ketsam,

ataylab qochirgansan deb, bechora onajonimga yopishishadi.

Jahl ustida qassob otam begunoh onamni so`yib qo`yishi ham

mumkin.