Axmedova Malohat Ergashevna pedagogika nazariyasi va tarixi

lliin in iiiv iy  
«Men...  bundan  buyukroq,  boyroq  va  k o ‘rkam roq  shaharni 
I  n ' m iaganm an...»’6,  -  deb  yozgan  edi.  M a’mun  akadem iyasi  haqida 
м г /  yuritganda,  shuni  ham   aytish  kerakki,  hozirga  qadar  uning  tarixi 
\a   faoliyati  toMaligicha,  chuqur  ilmiy  o ‘rganilmagan.  Xolbuki,  M a’m un 
akademiyasi  o ‘z  zam onasining  m ashhur  ilm -fan  beshiklaridan  biri  edi. 
N a/arim izda  bunga  asosiy  sabab  m o ‘g‘ullar  (1218-1370)  bosqini  va m s 
imperiyasi  istilosi  yillarida  olib  borilgan  m ustam lakachilik  siyosatining 
la'siri  va uning m a’naviy  oqibatidan boshqa narsa emas.
Biz  M a’m un  akadem iy|sining  buyuk  olimlari  faoliyati  haqida 
shuni  ta ’kidlam oqchim izki,  IX-XI1  asrlarda  arab  istilosidan  keyin 
shunday  ijtimoiy-iqtisodiy,  madaniy,  g ’oyaviy  -   axloqiy  shart-sharoitlar 
yuzaga  keldiki,  bular  M a’m un  akadem iyasi  olim lariga  o 'z   qobiliyatini 
namoyon  etish,  jahon  ilm-fani,  sivilizatsiyasiga  m unosib  hissa  q o ‘shish 
imkonini  beradigan  ilmiy  m arkazlar  yaratilishiga  asos  bo'ldi.  M a’m un 
akadem iyasi  olim larining  m a’naviy-m a’rifiy  qarashlari  bugungi  yoshlar 
tarbiyasi  uchun  qim matli  b o ‘lganligt  uchun  ham  «Pedagogika  tarixi» 
kursi  m azm uniga ushbu qarashlarni  singdirishga harakat qildik.  M a’mun 
akadem iyasi  allom alari inson  uchun bilish -  oliy  baxt,  deb hisoblaganlar. 
Zero,  unga aql-idrok berilgan.
Demak,  chinakam   inson  shaxsiy  va  ijtimoiy  hayotini  aql  va 
adolat  talablariga  muvofiq  qurm og‘i  lozim.  Ular  tinchlik  va  xalqlar 
o'vtasidagi  d o ‘stlik tarafdori bo‘lganlar, urush oqibatida fan va m adaniyat 
/avol  topishiga  qarshi  turganlar,  o ‘z  asarlarida  ijtim oiy  taraqqiyot 
negizi  m adaniyatlar  va  ilm-fanning  birlashuvi  ekanini  isbotlaganlar. 
Inson  tabiatining  barcha  salbiy  qirralarini  qoralab,  ezgulik,  saxovat, 
olijanoblikni  ulug‘laganlar.  Demak,  m utafakkirlar  insonning  m a’naviy 
xatti-harakatlari  va  axloqni uning o ‘zidan  izlaganlar.