Axmatov farrux axatovichning xalqaro volyuta bozori oraliq nazorat ishi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

SIRTQI FAKULTETI 2-KURS 2-OLIY TA`LIM
YO’NALISH: MOLIYA VA MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR
MM-82-2 GURUH TALABASI:
AXMATOV FARRUX AXATOVICHNING


XALQARO VOLYUTA BOZORI
ORALIQ NAZORAT ISHI
TOSHKENT-2022 yil
Variant №23

1. 
   Kurslar toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni aniqlash shakllari.
   
2. 
   Trendlar, liniyalar va darajalar.
   
3. 
   Kurslar toʻgʻrisidagi ma’lumotlarda farqlar va uzulishlar, keskin oʻzganishlar.
   

1. Kurslar toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni aniqlash shakllari. Valyuta kursi — bir mamlakat pul birligining boshqa mamlakat pul birligida ifodalangan narxi. Valyuta kursining qatʼiy qayd etilgan va oʻzgarib turadigan (valyuta bozorida u yoki bu valyutaga talab yoki taklifga qarab) turlari mavjud. Valyuta kursi mamlakatlar valyutasining harid kobiliyati, shuningdek xalqaro toʻlov vositalari (masalan, SDR, yevro) bilan oʻzaro munosabat va boshqa omillar (tovarlar narxini milliy valyutada taqqoslash) asosida belgilanadi. Ularning harid qobiliyatining oʻzgarishi bilan (inflyatsiya darajasi, toʻlov balanslari holati, turli mamlakatlarda turlicha foiz stavkalarining oʻrnatilishi, jahon valyuta bozoriaya mazkur valyutaga ishonch darajasi, shuningdek boshka siyosiy sabablar taʼsirida) valyuta kursi ham oʻzgarib turadi. Markaziy emissiya banki belgilaydigan rasmiy Valyuta kursini hukumat belgilaydigan yoki valyuta bozorida vujudga keladigan erkin valyuta kursidan farqlamoq kerak. Bundan tashqari valyuta kursi milliy pul birligining boshqa davlat valyutasi yoki xalqaro hamda mintaqaviy valyutalar bilan oʻzaro rasmiy oʻrnatilgan munosabatlar boʻyicha („suzib yuruvchi“, „sirgʻaluvchan“ kurs) belgilanishi ham mumkin (Yevropa valyuta ittifoqida kurslarning tebranishi + 2,25 % doirasida chegaralangan).^[1]
Valyuta savdosi amaliyotida valyuta yuqoriroq kurs boʻyicha sotiladi (sotuvchi kursi), harid qilishda esa pastroq (haridor kursi) kursdan foydalaniladi. Valyuta kursi ikki darajasi oʻrtasidagi farqdan bankning valyuta savdosidan oladigan daromadi kelib chiqadi. Valyuta kursini rasmiy koʻtarish (revalvatsiya) mamlakatni kapitalni chetga chikarishdan manfaatdor qiladi, importni qulaylashtiradi, chunki chet el valyutasini arzonroq harid qilishga imkoniyat tugʻiladi. Valyuta kursini rasmiy pasaytirish (devalvatsiya) mamlakat savdo va toʻlov balansining keskin yomonlashuvi, valyuta rezervining holdan toyishi bilan bogʻliq holda yuzaga keladi. Chet el valyutasi kursining birjadagi maxsus idora tomonidan belgilanishi va maxsus byulletenlarda nashr etilishi valyuta kotirovkasi deyiladi. Bunday byulleten maʼlumotlari matbuotda ham chop etib boriladi. Oʻzbekiston Markaziy banki davriy ravishda har haftada buxgalteriya hisobi va bojxona toʻlovlari uchun pul massasi va inflyatsiya dinamikasini hisobga olgan holda xorijiy valyutalarning soʻmga nisbatan kurslarini matbuotda eʼlon qilib boradi. 1 AQSh dollarining soʻmga nisbatan rasmiy ayirboshlash kursi 2022-yil 15-fevral holatiga koʻra, 10 840 soʻmni tashkil qildi.
Hozirgi vaqtda valyuta kursi bir necha usul bilan belgilanadi. “Nima uchun Markaziy bankning rasmiy kursi tijorat banklari filiallaridagi kurs bilan mos kelmaydi” degan savollarni tez-tez eshitishingiz mumkin. Javob berish uchun siz valyuta kursi qanday aniqlanishini tushunishingiz kerak. Mamlakatda to'g'ridan-to'g'ri aholiga taalluqli uchta asosiy valyuta kurslari mavjud: Markaziy banki, tijorat banklari, shuningdek, fond birjasi tomonidan belgilanadi.
2.