Axborotni fan uchun ahamiyati va xususiyatlari

Hujjat tarkibiga rasm o‘rnatish, hujjatni bezash.

Word da matnlar bilan birgalikda rasmlar bilan ishlash imkoniyatlari mavjud. Tayyor rasmlar, avtofiguralar va boshqa ob'yektlar quyidagi usullar bilan qo'yiladi:

1. Рисунок - Картинки Microsoft Clip Gallery rasmlar to'plamidan kerakli rasmni tanlab olish yo'li bilan hujjatning ko'rsatilgan joyiga qo'yish.

2. Рисунок – из файла – fayllarda joylashgan rasmlarni qo'yish.

3. Рисунок – Автофигуры - Xar xil turdagi geometrik figuralarni qo'shish uchun panel ko'rsatadi. ("Risovaniye" uskunalar paneliga qarang)

4. Рисунок – Word Art - chiroyli yozuvlar yozish uchun ishlatiladi. (uskunalar paneliga qarang).

"РИСОВАНИЕ" USKUNALAR PANELI

	“Действия” – Bajariladigan amallarni tanlash.
	“Выбор объектов” – Aktiv oynada boshqa ob’ektni tanlab olish uchun ko’rsatkichni strelka ko’rinishiga keltirish.
	“Свободное вращение” – Tanlangan ob’ektni e’rkin aylantirish.
	Avtofiguralarni tanlash va qo’yish.
	“Линия” – To’g’ri chiziq chizish, sichqoncha chap tugmasini bosgan holda harakatlantirish yo'li bilan.
	“Стрелка” – yo’nalishli chiziq chizish.
	“Прямоугольник” – To’rtburchak chizish.
	“Овал”- oval va Shift tugmasini bosib aylana chizish.
	“Надпись” – Yozuv yozish uchun joy ko’rsatish.
	“WordArt” -WordArt yozuvini qo’yish.
	“Цвет заливки” – tanlangan ob’ekt rangini o’zgartirish.
	“Цвет линии” – Belgilangan ob’ekt chegarasi rangini o’zgartirish.
	“Цвет шрифта” - Matn shrifti rangini o’zgartirish.
	“Тип линии” - Tanlangan chiziq qalinligini o’zgartirish.
	“Тип штриха” – Tanlangan ob’rkt chegara chizig’ini shtrix yoki punktir-shtrix chizig’iga o’zgartirish.
	“Вид стрелки” - Tanlangan to’g’ri chiziq yo’nalishini o’zgartirish.
	"Стили тени” - Tanlangan ob’ekt soyasini o’zgartirish.
	“Стили объема” - Tanlangan ob’ekt hajm e’ffektini ko’rsatish.

19. 
    Wordning qo‘shimcha imkoniyatlari
    

Qog'ozda chop etish uchun mo'ljallangan ko'pgina hujjatlar, hamda elektron hujjatlar matn ko'rinishida bo'ladi, ya'ni matnlarda oddiy simvollar (harflar, raqamlar, tinish belgilari va boshqalar)dan terilgan so'zlardan tuzilgan.
Kompyuterda matn hujjatlarini tayyorlashda 3 xil asosiy amal ishlatiladi. Kiritish amali joriy matnni tashqi ko'rinishidan elektron ko'rinishga o'tkazadi, ya'ni matnni fayl ko'rinishida kompyuterda saqlaydi. Kiritish amalida faqat klaviatura orqali axborot kiritish tushunilmaydi. Matnni kiritishning apparat vositalari ham bor, ya'ni matnni originalini skayner orqali kiritish mumkin.
Redaktorlash amali (matnni tahrirlash jarayoni) mavjud elektron hujjatga o'zgartirish kiritish, hujjat qismlarini joyini almashtirish, bir nechta kichik fayllarga bo'lib o'zgartirish imkonini beradi.
Kiritish va redaktorlash amalidan so'ng matnning mazmuni shakllanadi. Hujjatni jihozlashni shakllash amali orqali bajariladi. Shakllash buyruqlaridan so'ng matnni monitor ekranida yoki printerda chop etilgandan so'ng qog'ozda qanday joylashishini ko'rish mumkin.
Matnlar bilan ishlovchi 2 xil programmalar bor: matn redaktorlari va matn prosessorlari (muharrirlari).
Matn redaktorlarida kiritilgan matnni shakllash imkoni mavjud emas.
Matn prosessorlari matnni shakllash imkonini beradi. Matn prosessorlari rasmiy hujjatlarni tayyorlashda ishlatiladi.
Window’s OS ga Bloknot standart matn redaktori va oddiy WordPad matn prosessori kiradi. Shakllanmagan matn fayllari Window’s OS da .TXT fayl kengaytirgichi bilan, matn prosessorlari fayllari esa .DOC kengaytirgichi bilan saqlanadi.
Zomanaviy WINDOWS OSli kompyuterlarda Microsoft Word matn prosessori keng tarqalgan. Bu programma Microsoft kompaniyasi mahsuli bo'lib, ko'p yillar mobaynida rivojlandi va uning quyidagi versiyalari mavjud: Word 6.0 , Word 7.0 (Office 95) , Word 8.0 (Office 97), Word 2000 (Office 2000), Word 2002, 2003,2007,2008 (Office XP)…….
Word dasturiga kirish uchun quyidagi amallar bajariladi. Pusk /Bse programmi/ Mikrasoft Oficce/ Mikrasoft Oficce Word….va Word oynasi ochladi….
Word matn prosessori oynasi.
Rasmga izoh:
1. oyna sarlahasi – bu satrda programma nomi va ochilgan hujjat nomi ko'rsatiladi.
2. Programma oynasi tugmalari.
3. Hujjat oynasi tugmalari. Word ko'p oynali matn prosessori bo'lib, bir vaqtda unda bir nechta oynadagi turli hujjatlarni tahrirlash mumkin.
4. Uskunalar paneli.
5. Gorizontal va vertikal chizg'ichlar.
6. Ish joyi.
7. Vertikal va gorizontal siljitgichlar.
8. Holat satri. Bu satrda varaq, bo'lim nomeri, kursorga joylashgan joy, yozish tili va boshqa kerakli axborotlar ko'rsatiladi.

MICROSOFT WORD MENYUSI BUYRUQLARIDAN FOYDALANISH.

1. ФАЙЛ- FAYLLAR BILAN ISHLASH MENYUSI.
1.1.Создать - yangi hujjat yaratish.
1.2.Открыть – Diskdagi mavjud hujjatni yuklaydi, bu buyruq ishga tushirilganda "Открытие документа" oynasi ochiladi, oynadan kerakli hujjat tanlab olinadi.
1.3.Закрыть- Joriy hujjatni yopadi.
1.4.Сохранить– joriy hujjatni diskka yozish(saqlash). Agar hujjat yangi bo'lsa, hujjat saqlanadigan papka, hujjat nomi va formati ko'rsatilishi kerak.
1.5.Сохранить как- joriy hujjatni boshqa papkaga yoki diskga, boshqa nom yoki formatda yozish (saqlash).
1.6.Сохранить все - word matn muxarririda ochilgan hamma oynadagi hujjatlarni diskka yozish.
1.7. Свойства – joriy hujjat haqida axborot olish va shu axborotlarni uzgartirish.
1.8.Пaрaмeтры страницы – varaq sahifalarining- ko'rinishini izohlash. Bunda xoshiyalarni, varaq o'lchamini va boshqa parametrlarni ko'rsatish mumkin.
1.9. Предварительный просмотр- hujjatni printerga chop etishga yuborishdan avval qog'ozdagi ko'rinishini ekranda ko'rish.
1.10. Печать - hujjatni printerga chop etish uchun yuborish. Bunda printerni, varaqlar raqamini, nusxalar sonini ko'rsatish mumkin.
1.11. Bundan oldingi ish seansda ishlatilgan hujjatlar ro'yxati. shu ro'yxatdan hujjat nomini tanlab hujjatlarni tez ochish mumkin.
1.12. Выход - Word prosessoridan chiqish.
2. Правка- tahrirlash menyusi.

2.1. Отменить ввод – Ctrl+Z- oxirgi bajarilgan amalni bekor qiladi.

2.2. Повторить ввод – F4 (Вернуть) - oxirgi bajarilgan amalni takrorlash yoki bekor qilingan amalni tiklash.
2.3.Вырезать - Shift+Del - belgilangan maydondagi axborot (fragment)ni ma'lumotlar buferiga joylashtiriradi (qirqib olish).
2.4. Koпировать – Ctrl+Ins - belgilangan fragment nusxasini ma'lumotlar buferiga ko'chiradi.
2.5. Вставить – Sift+Ins- ma'lumotlar buferidagi axborotni ko'rsatilgan joyga qo'yish.
Вырезать, копировать, вставить buyruqlarini kontekst menyu orqali ham ishga tushirish mumkin.
2.6.Специальная вставка– ma'lumotlar buferidagi axborotni ob'yekt sifatida qo'yish.
2.7.Выделить все – Ctrl+A – hujjatni to’liq belgilab olish.
2.8.Найти – Ctrl+F- hujjatdan kerakli ma'lumotni qidirib topish.
2.9. Заменить - Ctrl+H- hujjatdan ma'lumotlarni qidirib topish va boshqasiga almashtirish.
2.10. Перейти - F5 - ko'rsatilgan nomerdagi ob'yektga (sahifaga, jadvalga, satrga, ob'yektga, rasmga) o'tish.
3. Вид - menyusi faqat ko'rinishni o'zgartiruvchi buyruqlarni o'zida jamlaydi
3.1. Обычный- oddiy hujjatlarni kiritish.
3.2. Web-документ -
3.3. Разметка страница -
Структура – xujjatning tuzilishini ko`rish.
3.4. Област задач –
3.5.Панель инструментов – tanlangan uskunalar panelini ko'rsatadi yoki yashiradi.
3.6. Линейка - gorizontal va vertikal chizg'ichlarni ko'rsatadi yoki yashiradi.
3.7. Отображат значки абзацев – abzatsga znachok qo`yish.
3.8. Сетка – qog`ozga setka o`rnatish.
3.9 Схема документа – xujjatning elektron tuzilishi.
3.10.Koлoнтитулы - varaqlarga kolontitul qo'yish va ularni tahrirlash.
3.11. Во весь экран - Hujjatni butun ekranda ko'rish.
3.12. Maсштаб – Hujjat masshtabini o'zgartirish (kattalashtirish yoki kichiklashtirish). Masshtabning o'zgarishi chop etishga ta'sir ko'rsatmaydi.

4. ВСТАВКА – HAR XIL BELGILAR, OB'YEKTLARNI QO'SHISH BUYRUQLARINI O'ZIDA JAMLAYDI:

4.1. Разрыв - yangi sahifa, ustun yoki bo'lim boshlash uchun sahifa oxiri, ustun oxiri yoki bo'lim oxiri belgisini qo'yish.
4.2. Номер страницы – varaq sahifalariga tartib raqamini qo'yish.
4.3. Дата и время – joriy sana va vaqtni tanlangan formatda qo'yish.
4.4. Автотекст – shifaga matnlarni qo`yish.
4.5. Поле – Hisoblash uchun joylar hosil qilish.
4.6. Символ - klaviaturadan kiritishning iloji bo'lmagan belgilarni tanlash yo'li bilan qo'yish.
4.7. Примечание – hujjatning tanlangan abzatsiga tushuntirish yozish.
4.8. Ссылка cноска – sahifa oxiriga yoki hujjat oxiriga snoska qo’yish imkonini beradi.
4.9. Ссылка название – ob'yektlarga (jadval, rasm, formula) nom berish. (masalan: rasm1, rasm2, rasm3 .. korinishida).
4.10.Рисунок- Картинки diskdagi mavjud rasmni tanlab olish yo'li bilan hujjatning ko'rsatilgan joyiga qo'yish.
4.11. Рисунок – Из файла – fayllarda joylashgan rasmlarni qo’yish.
4.12. Рисунок– Автофигуры - Xar xil turdagi geometrik figuralarni qo'shish uchun panel ko'rsatadi.
4.13.Рисунок – Word Art - chiroyli yozuvlar yozish uchun ishlatiladi.
4.14. Организационная диаграмма – Organizatsionniy diagrammalar o`rnatish.
4.15. Надпись – tasvirdagi ustki yozular yo`nalishini tanlash.
4.16. Файл – Boshqa fayldagi axborotni ko'rsatilgan joyga qo'yish.
4.17. Объект - boshqa programmalarda yangi ob'yekt yaratib qo'yish, bu ob'yektlarga quyidagilar kiradi: Еxcel varag'i, formula, WordArt yozuvi va boshqalar.
4.18. Закладка –
4.19. Перессылка – peressilka o`rnatish.

20.