Axborotni dekodlash usullari. Kodlash va dekodlash nima? Ga misollar

ZALNI KODLASH / DEKODLASH MODELI

Qayta ishlash tizimining xususiyatlari axborot xabari uni iste'molchiga etkazish va tushunish maqsadida, ya'ni. kodlash - dekodlash tizimlari, S. Xollning aloqa modeli misolini ko'rib chiqish yaxshidir. Uning nazariyasi strukturalizm semiotikasining asosiy tamoyillariga asoslanadi, har qanday semantik "xabar" "kodlovchi" - kommunikator tomonidan amalga oshirilgan tanlovga qarab aniq va nazarda tutilgan ma'nolarga ega bo'lishi mumkin bo'lgan belgilardan tuziladi. Semiotikaning asosiy qoidasi shundan iboratki, ma'nolarning xilma-xilligi tilning vosita sifatidagi tabiatiga bog'liq. axborot tizimi va jo'natuvchi (kodlovchi) va qabul qiluvchi (dekoder) tegishli bo'lgan ijtimoiy madaniyat doirasidagi belgilar va belgilar birikmalarida mavjud bo'lgan ma'nolardan.
Semiotika kodlangan matnning semantik kuchini ta'kidlaydi, matnga mustahkam o'rnatilgan axborot xabarining ma'nosini ko'rib chiqadi. S. Xoll ushbu yondashuvning asosiy qoidalarini qabul qilib, unga bir qator qo'shimchalar kiritdi.

• 
  1. Muloqotchilar ko‘pincha mafkuraviy va tashviqot maqsadlarida xabarlarni kodlashni afzal ko‘radilar va buning uchun ular til va ommaviy axborot vositalarini manipulyatsiya qiladilar (xabarlarga “afzal” ma’no beriladi).
  
• 
  2. Qabul qiluvchilar xabarlarni jo‘natilgandek qabul qilishga yoki dekodlashga majbur emas, balki o‘z dunyoqarashi, tajribasi va atrofdagi borliq tizimiga qarashlariga muvofiq muqobil baholarni qo‘llagan holda mafkuraviy ta’sirga qarshi turishi mumkin.
  

Xoll nazariyasi televizor misolida tuzilgan va har qanday ommaviy axborot vositalariga tegishli. Bu shuni anglatadiki, media xabar manbadan qabul qiluvchiga (tarjimonga) boradigan yo'lda bir qator o'zgarishlardan o'tadi. Axborot xabari qabul qiluvchiga yo'lda o'tadigan bosqichlar uxlaydi. Muloqot hukmron hokimiyat tuzilmalariga, turli ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy ijtimoiy institutlarga mos yoki qarama-qarshi bo'lgan xabarlarni etkazadigan media institutlari tomonidan boshlanadi. Ushbu xabarlar ko'pincha aniq mazmunli ma'noga, yangilangan fokusga va ularni sharhlash uchun o'rnatilgan qo'llanmalarga ega bo'lgan yaxshi tashkil etilgan kontent janrlari (yangiliklar, sport, estrada musiqasi, sovun operasi, detektiv seriallar va boshqalar) shaklida kodlangan. manfaatdor maqsadli auditoriya. Tomoshabin ommaviy axborot vositalari tomonidan taqdim etilgan tarkibga o'zining sog'lom tushunchasi, g'oyalari va tajribalaridan kelib chiqqan boshqa "semantik tuzilmalar" bilan yondashadi.
Turli xil odamlar guruhlari (yoki submadaniyatlar) etnik makonning turli ijtimoiy va madaniy joylarini egallaydi va ommaviy axborot vositalari xabarlarini boshqacha qabul qiladi. S. Xollning umumiy xulosasi shundan iboratki, dekodlangan ma'no kodlangan ma'no bilan mos kelishi shart emas, garchi u allaqachon o'rnatilgan media janrlari va umumiy til tizimi orqali vositachilik qilsa ham. Ammo bundan ham muhimi, dekodlash mo'ljallanganidan boshqacha yo'nalishga ega bo'lishi mumkin: qabul qiluvchilar satrlar orasiga o'qishlari va hatto xabarning asl ma'nosini "aylantirish" mumkin.
Xoll nazariyasi bir qator asosiy qoidalarni o'z ichiga oladi, xususan:

• 
  matnga xos bo'lgan ma'nolarning xilma-xilligi;
  
• 
  ma'noni aniqlashda qabul qiluvchining ustuvorligi;
  
• 
  turli "tarjimon" jamoalarning mavjudligi.