Axborotlashtirilgan jamiyat. Jamiyatni axborotlashtirishning muhim hususiyatlari va imkoniyatlari

Informaciyanıń jámiyet rawajlanıwındagı roli. Tálimdi informaciyalastırıw, jámiyetti hám tálimdi informasiyalastırıwdıń huquqıy – normativ tiykarları.

• Du’ziwshi: Fizika-matematika fakul’teti
• “Informatika ha’m XT” kafedrasi
• o’qituvchisi Z.Ilyasova

Reje:

Mag’liwmatlardi qayta islew tarawinda keskin o’zgerisler bolg’anlig’I sebepli insaniyat tariyxinda sotsiyalliq qatnasiqlardin’ o’zgeriwine alip keletug’in 4 informarsiya inqilobin ko’rsetemiz

Xabar texnologiyasi (XT)

• Telekommunikatsiya

• komp`yuter tarmaqlari ha’m zamanago’y texnik baylanis qurallari tiykarinda mag’liwmatlardi araliqtan uzatiw

Informatsiyalasqan ja’miyet xarakterleri

• Informatsiyalasqan ja’miyt haqqida alimlar turli pikirde:
• Yapon alimlarinin’ aytiwinsha, Informatsiyalasqan ja’miyette komp`yuterlestiriw protsessi isenimli informatsiya derginen paydalaniw, islep shig’ariw ha’m sotsiyalliq tarawlarda informatsiyani qayta islewdi avtomatlastiriwdin’ joqari da’rejesin ta’miyinlewge imkan beredi. Jamiyetti rawajlandiriwg’a ha’reketleniwshi ku’sh materialliq o’nim emes, balkim informatsiya islep shig’ariw boliwi lazim. Materialliq o’nimnin’ o’zine tu’ser bahasi bir qansha qimbat boladi. Bul onin’ quninda innovatsiya, dizayn ha’m marketing u’lesinin aliwdi an’latadi.

Rawajlang’an ma’mleketlerde Informatsiyalasqan ja’miyet negizleri aste-aqirin ko’rinbekte. Qa’legen turar jay, tu’rli elektron u’skeneler ha’m kompyuterlesken qurilmalar menen qurallandirimaqta. Informatsiyalasqan ja’miyette

• Rawajlang’an ma’mleketlerde Informatsiyalasqan ja’miyet negizleri aste-aqirin ko’rinbekte. Qa’legen turar jay, tu’rli elektron u’skeneler ha’m kompyuterlesken qurilmalar menen qurallandirimaqta. Informatsiyalasqan ja’miyette
• insonlar xizmeti tiykarinan informasiyani qayta islewge qaratiladi, materialliq islep shig’ariw ha’m energiya islep shig’ariw bolsa mashinalarg’a ju’klenedi.
• Informatsiyalasqan ja’miyetke o’tiwde kompyuter ha’m telekommunikatsiya xabar texnologiyalari tiykarinda jan’a informatsiyani qayta islew sanaati juzege keledi.

Ziyanli aqibetleri

Ja’miyetti informatsiyalastiriw protsessi

• Ja’miyetttin’ rawajlaniwi na’tiyjesinde insan, gruppa, ja’maat ha’m ka’rxananin’ xizmeti onin’ qanday da’rejede informatsiyalasqanlig’na ha’m usi informatsiyani aqilg’a muwapiq paydalaniwg’a baylanisli bolip qalmaqta.
• Jan’a jumisin baslawdan aldin, usi jumis haqqinda u’lken ko’lemge iye bolg’an mag’liwmatlardi toplaw ha’m oni qayta islew, tu’sinip jetiw ha’m analiz etiw kwere boladi. Bul waziypalardi orinlaw ushin bilsa arnawli texnikaliq qurallardi toplaw kerek.

Informatsiya ko’leminin’ artip ketiwi na’tiyjesinde informatsiyani toliq tu’sinbeslik holati ju’zege keledi. Ha’r ku’ni payda bolip atirg’an jan’a informatsiya ag’iminda tuwri bag’dardi tan’aw qiyinlasip baradi. U’lken ko’lemdegi informatsiyanin’ payda boliwinato’mendegiler sebep boladi

Joqaridag’I sebepler na’tiyjesinde informatsiya krizisi (partlaw) ju’zege keledi

Ma’selen, uliwma bilimlar ko’lemi a’ste- aqirinliq penen o’zgeredi, biraq 1900-jildan baslap bilimler toplami ha’r 50 jilda eki ma’rtege ko‘beydi, 1950-jilg’a kelip ha’r 10 jilda, 1970-jilg kelib 5 jilda ha’m 1990-jildan baslap bolsa ha’r jili bilimler toplami eki ma’rtege ko‘beymekte

• Ma’selen, uliwma bilimlar ko’lemi a’ste- aqirinliq penen o’zgeredi, biraq 1900-jildan baslap bilimler toplami ha’r 50 jilda eki ma’rtege ko‘beydi, 1950-jilg’a kelip ha’r 10 jilda, 1970-jilg kelib 5 jilda ha’m 1990-jildan baslap bolsa ha’r jili bilimler toplami eki ma’rtege ko‘beymekte

Joqaridag’I sebeplerge tiykarlanip to’mendegi halat payda boladi:

• Du’nyada ju’da u’lken ko’lemge iye bolg’an informatsiya deregi jaratilg’an, lekin onnan insanlar toliq paydalaniw imkaniyatina iye emes. Informatsiya krizisi ja’miyet aldina bul keskinliklerdi sheshiw jollarin tabiw waziypasin qoydi. istin’ tu’rli tarawlarinda elektron esaplaw mashinalarin (EEM), informatsiyani saqlaw, qayta islew ha’m uzatiw zamanago’y qurilmalarin qollaw menen insoniyat ja’miyetinde jan’a evolutsion protsess baslandi. Bul protsess informatsiyalastiriw protsessi dep ataladi.

Чайнворд: 1. Курсорни бошқариш қурилмаси. 2. Компьютер тармоқларидан бири. 3. Ўқув материалининг мантиқан тугалланган бирлиги (тескариси). 4. Мобил (тескор) алоқани ташкил этувчи тармоқ (қисқартма)

• 3

• 4

• 1

• 2

Чайнворд:

• л

• у

• д

• о

• м

• т

• р

• е

• к

• б

• о

• л

• о

• к

• а

• л

A’debiyatlar

• Ўзбекистон Республикасининг «Ахборот, ахборотлаштириш ва уни ҳимоялаш ҳақида» ги қонуни.
• Ғуломов С.С., Шермухамедов А.Т., Бегалов Б.А. Иқтисодий информатика. Дарслик/Академик С.С. Ғуломовнинг умумий таҳрири остида -Т.: Ўзбекистон, 1999. 528 б.
• Ғуломов С.С., ва бошқалар. Ахборот тизимлари ва технологиялари: Олий ўқув юрти талабалари учун дарслик/Академик С.С. Ғуломовнинг умумий таҳрири остида -Т.: «Шарқ», 2000. 529 б.
• Юлдашев У.Ю., Боҳиев Р., Закирова Ф., Информатика. – Т., 2002.