Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasini rivojlantirish

 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 
ISSN: 2181-2624 
 
www.sciencebox.uz 
Analytical Journal of 
Education and Development
187 
Vektorli buyruqlar ketma-ketligini kim tuzadi? Odatda, vektorli tasvirlarni olish uchun 
CorelDraw, Adobe Illustrator, Macromedia Freehand kabi dasturlardan foydalaniladi. Bu 
dasturlar foydalanuvchi ixtiyoriga rasmlarni yaratish uchun asboblar va buyruqlar to‘plamini 
beradi. Rasm chizish jarayoni bilan bir vaqtning o‘zida maxsus dasturiy ta’minot rasmni tashkil 
qilgan ob’ektlarga mos keluvchi vektorli buyruqlarni shakllantiradi. Foydalanuvchi hech qachon 
bu buyruqlarni ko‘rmaydi, ammo vektorli tasvirlarni yaratish texnologiyasini tushunsa, vektorli 
grafikaning afzalligi va kamchiligini farqlay oladi. 
Vektorli grafik fayllar rastrli tasvirlarni biror-bir ob’ekt sifatida qo‘llashi mumkin. 
Vektorli grafikaning afzalligi 
1. Minglab ob’ektlardan tashkil topgan vektorli tasvirlar xajmi bir necha yuz kilobaytdan 
oshmaydi. Xuddi shunday rastli tasvir esa 10-1000 barobar ko‘p bo‘lgan xotirani egallaydi. 
2. Vektorli ob’ektlar tushunchalar yordamida beriladi. Shuning uchun vektorli tasvirni 
o‘lchamini o‘zgartirish uchun uning tushunchasini o‘zgartirish kerak. Masalan, ellipsni 
o‘lchamini o‘zgartirish uchun uning chap yuqori va o‘ng quyi burchak koordinatalarini 
o‘zgartirish kifoyadir. 
Vektorli grafikaning kamchiligi 
1. Vektorli grafika fotosurat sifatli tasvirni yarata olmaydi, chunki fotosurat juda murakkab 
bo‘lgan rangli primitivlardan tashkil topgan. 
2. Vektorli tasvir o‘nlab yoki minglab buyruqlar yordamida shakllantiriladi. Bosmaga chiqarish 
jarayonida bu buyruqlar printerga uzatiladi. Bunda qog‘ozda hosil bo‘lgan tasvir ekrandagi 
tasvir bilan mos tushmasligi yoki umuman bosmaga chiqarilmasligi mumkin. Chunki 
printerlar uzatilgan buyruqlarni bajaradigan o‘zining shaxsiy protsessoriga ega. Shuning 
uchun avval oddiy vektorli tasvirni bosmaga berib, printerning standart bo‘yicha berilgan 
vektorli buyruqni tushunishini tekshirib olish kerak. 
Adabiyotlar
1.
Mamarajabov M.E., Tursunov S.Q., Nabiulina L.M. Kompyuter grafikasi va veb-dizayn. 
Oliy o’quv yurti talabalari uchun darslik. -Toshkent, Cho’lpon nomidagi NMIU, 2013. -376 
b. 
2.
Rixsiboyev T., Rixsiboyeva X., Tursunov S. Kompyuter grafikasi. Darslik. Toshkent, 
“Tafakkur qanoti”, 2018. -304 b. 
3.
Petrov M.N., Molochkov V.P. Kompyuternaya grafika. Uchebnik – SPb: Piter, 2003. - 736 s. 
4.
Aripov M.M., Kabiljanova F.A., Yuldashev Z.X. Informatsionno’e texnologii. Tashkent,
UzMU, 2004. -303 b. 
5.
Aripov M.M. va boshqalar. Axborot texnologiyalari. O’quv qo’llanma. Toshkent: Noshir. 
2009. -368 b. 
6.
Qo‘chqorova F.M. Yangi avlod darsliklarida taqdim etiladigan o‘quv materiallarini 
konsentrizm prinsipi asosida strukturalashtirishning didaktik parametrlari. Ped. fan. fal. dok. 
(PhD) ... diss. Toshkent. 2018. -154 b. 

---

Document Outline

• Qo’qon DPI, Informatika kafedrasi dotsenti, texnika fanlari nomzodi
• Qo‘qon DPI, Informatika kafedrasi katta o‘qituvchisi