|
Interaktivlik tushunchasi. Interaktivlik deganda, faqat, biz o'rganayotgan fan kesimida texnik vositalar, kompyuter, ularning dasturlari hamda foydalanuvchilar orasidagi o'rnatilgan muloqotni tashkil etish tushuniladi. Demak, kompyuter dasturlari shunday yaratilganki, biz uning yordamida kompyuter bilan muloqot o'rnatamiz.
Umuman olganda, interaktivlik bu muloqot tizimini tashkil etish bilan bog'liq. Ya'ni maqsadga ko'ra tizim elementlari orasidagi axboriy ma'lumotlar almashinuvi. Ushbu tushuncha axborot nazariyasi, informatika va dasturlash, telekommunikatsiya tizimlari, sotsiologiya va boshqa sohalarda qo'llaniladi.
Interaktiv xizmatlar tushunchasi. Interaktivlik orqali foydalanuvchi moddiy, ma'naviy, ijtimoiy, iqtisodiy, axboriy va ishlab chiqarishning turli manbalaridan ko'riladigan manfaat mavjud bo'lsa, unga interaktiv xizmat qilingan deb tushuniladi. Ya'ni kompyuter dasturlari orqali foydalanuvchiga interaktiv xizmat tashkil etilgan deb tushuniladi.
Internet tarmog'i orqali ко 'rsatiladigan interaktiv xizmat turlari. Hozirgi vaqtda, hukumatimiz tomonidan interaktiv xizmatlarni shakllantirish, tashkil etish va ularni boshqarishga katta e'tibor berilmoqda. Interaktiv xizmatlarni tashkil etishning eng tez va yaxshi yo'li ularni Internet tarmoqlari orqali amalga oshirish hisoblanadi.
Internet tarmog'i orqali ко'rsatiladigan interaktiv xizmat turlariga quyidagilar kiradi:
Transport vositalarning harakatlanish jadvali. Respublikadagi transport vositalarini harakatlarini ifodalash jadvali bir nechta saytda berilgan. Foydalanuvchi saytdan o'ziga ma'qui transport vositalarining qatnovi jadvallarini topadi. Quyida ushbu web-sahifalar keltirilgan:
http://www.orexca.com - sayyohlar uchun mo'ljallangan web-sahifa;
http://www.tgpt.uz - Toshkent shahridagi transport vositalari haqidagi web-sahifa;
http://www.goldenpagec.uz - O'zbekistondagi transport vositalari qatnovi reys jadvallari sahifasi.
Avia parvozlari jadvali. Avia parvozlari bo'yicha ma'lumotlar jadvalini aniqlash, ulardan foydalanish uchun Up:// uzairways.com - O'zbekiston havo yo'llari aviakompaniya web-sahifasiga murojaat qilinadi. Saytda xalqaro va O'zbekiston miqyosidagi aviaqatnovi jadvallari keltirilgan.
Temiryo'l transporti qatnovi jadvali. Respublika ichki va tashqi temiryo'l qatnovi jadvallari va ular haqidagi ma'lumotlarni quyidagi web-sahifalardan topish mumkin.
1. uzrailpass.uz - temiryo'l transport qatnovi jadvali.
2. www.roxanatour.com - bu sayyohlik firmasi sayti bo'lib,
unda xalqaro va O'zbekiston ichidagi temiryo'l qatnovlari va havo
yo'llari qatnovi jadvallari hamda u yerda joylashgan mehmonxonalar
haqida ma'lumot va buyurtmalar majmualarini aniqlash mumkin.
5-ILOVA
Elektron kutubxona - Internetning samarali imkoniyatlaridan biridir. Bu kutubxonaning elektron shaklidir. Kutubxona deganda, odatda, ko'z oldimizga kitoblar turgan son-sanoqsiz javon bo'lgan katta xonalar keladi. Elektron kutubxonada javonlar vazifasini jildlar, kitoblar vazifasini Internet sahifalar bajaradi.
Bu kutubxona ma'lumotlari elektron ko'rinishda bo'ladi va kompyuterda joylashadi. Bu kutubxonadan foydalanish juda qulay. Sizga dunyoning ixtiyoriy nuqtasidan elektron kutubxona ma'lu-motlaridan foydalana oUshga imkon tug'iladi. Yana bir qulay tomoni, zarur bo'lgan ma'lumot nusxasini ko'chirib oUsh mumkin. Elektron kutubxonadan foydalanish uchun kompyuter, modem va Internet tarmog'i bo'lishi yetarli.
Faraz qilaylik, elektron kutubxonadan foydalanib, biror ma'lumot bilan tanishmoqchisiz. Kompyuter va Internet yordamida ma'lumotni bir necha daqiqada topish mumkin. Ma'lumot dunyoning ixtiyoriy nuqtasidan bir zumda ekranda tasvirlanadi. Buning uchun kompyuterning tugmachasini bosish va elektron kutubxonaga kirish yetarli. Bir necha daqiqada ma'lumot ko'z oldingizda namoyon bo'lib, aynan mo'jizani eslatadi. Bu esa virtuallik deb ataladi.
Unga faqat kompyuter va maxsus tarmoq orqali erishish mumkin. Bir necha yil awal bir maqolani topishga bir necha oy vaqt sarflash zarur edi. Bugun buning uchun boshqa shaharga borish va vaqt sarflash zarurati yo'qoldi. Bunda bizga elektron kutubxonalar yordamga keldi. Elektron kutubxonalarni turlicha nomlashadi:
elektron kutubxona;
virtual kutubxona;
e-kutubxona;
e-library;
digital library.
Virtual kutubxonaning o'zi nima? Oxirgi paytda virtual dunyo, virtual olam, virtual do'st kabi so'zlar paydo bo'ldi. Virtual so'zining ma'nosi - bu tasawur qilishdir. Virtual kutubxona - bu odatdagi kutubxonaning abstrakt ko'rinishidir.
Bunda kutubxona kitoblari, jurnallari va ro'znomalari javonda emas, balki kompyuter xotirasiga joylangan bo'ladi. Kompyuterda yoki kompyuter maxsus qurilmalarida raqamli formatda saqlanadigan ma'lumotlaming to'plamidir. Bubosma, audio, video va multimedia ma'lumotlardir. Ma'lumotlar hajmiga qarab, serverlar bitta yoki tarmoq bilan bog'langan bir necha kompyuterdan iborat bo'ladi. Elektron kutubxonada kutubxonachi bo'lmaydi, shuning uchun zamr kitob yoki ma'lumotni kompyuter javonlaridan o'zingiz qidirasiz.
5-ILOVA
Do'stlaringiz bilan baham: |
