Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborot xavfsizligini ta’minlash usullari

  Axborotning  himoyasi  deb,  boshqarish  va  ishlab  chiqarish  faoliyatining 

axborot  xavfsizligini  ta‟minlovchi  va  tashkilot  axborot  zahiralarining  yaxlitliligi, 

ishonchliligi,  foydalanish  osonligi  va maxfiyligini  ta‟minlovchi  qat`iy 

reglamentlangan dinamik texnologik jarayonga aytiladi. 

Axborotni himoyalashning maqsadlari quyidagilardan iborat: 

-  axborotning  kelishuvsiz  chiqib  ketishi,  o’g’irlanishi,  yo’qotilishi, 

o’zgartirilishi, soxtalashtirilishlarning oldini olish; 

- shaxs, jamiyat, davlat xavfsizliligiga bo’lgan xavf – xatarning oldini olish; 

-  axborotni  yo’q  qilish,  o’zgartirish,  soxtalashtirish,  nusxa  ko’chirish, 

to’siqlash bo’yicha ruxsat etilmagan harakatlarning oldini olish; 

-  hujjatlashtirilgan  axborotning  miqdori  sifatida  huquqiy  tartibini 

ta‟minlovchi,  axborot  zahirasi  va  axborot  tizimiga  har  qanday  noqonuniy 

aralashuvlarning oldini olish; 

-  axborot  tizimida  mavjud  bo’lgan  shaxsiy  ma‟lumotlarning  shaxsiy 

maxfiyligini va  konfidensialligini saqlovchi  fuqarolarning konstitutsion 

uquqlarini himoyalash; 

-  davlat  sirini,  qonunchilikka mos  hujjatlashtirilgan axborotning 

konfidensialligini saqlash; 

- axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta‟minlovchi vositalarni yaratish, 

ishlab chiqish va qo’llashda sub`ektlarning huquqlarini ta‟minlash. 

Axborot  xavfsizligining  huquqiy  ta‟minoti  axborotni  himoyalash  tizimida 

bajarilishi  shart  bo’lgan  qonun  chiqarish  aktlar,  me‟yoriy-huquqiy  hujjatlar, 

qoidalar  yo’riqnomalar,  qo’llanmalar  majmui.  Hozirda  axborot  xavfsizligining 

huquqiy  ta‟minoti  masalasi ham  amaliy,   ham  qonunchilik  jihatidan  faol o’rganib 

chiqilmoqda. 

  Kompyuter jinoyatchiliklarini  qilish  instrumentlari  sifatida 

telekommunikatsiya  va  hisoblash  texnikasi  vositalari,  dasturiy  ta‟minot  va 

intellektual  bilim  ishlatiladi.  Kompyuter  jinoyatchiliklarini  qilish  sohasi  sifatida 

nafaqat  kompyuterlar,  global  va  korporativ  tarmoqlar    (Internet),  balki  axborot 

texnologiyasining  zamonaviy,  yuqori  unumli  vositalari  hamda  axborotning  katta 

hajmi ishlanadigan, masalan, statistik va moliya institutlari tanlanadi.  

Shu sababli, har qanday tashkilot faoliyatini turli-tuman axborotni olish uchun 

qo’lda yoki  hisoblash texnikasi vositalari yordamida ishlash, axborotni tahlil qilish 

natijasida  qandaydir  muayyan  yechimlarni  olish  va  ularni  aloqa  kanallari  orqali 

uzatishsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Kompyuterga ham tajovuz ob`ekti, ham tajovuz 

qiluvchi instrument sifatida qarash mumkin.  

  Agar  axborotning  o’g’irlanishi  moddiy  va  ma‟naviy  boyliklarning 

yo’qotilishi bilan bog’liq bo’lsa, bu fakt jinoyat sifatida baholanadi. Shuningdek, 

agar ushbu fakt bilan milliy xavfsizlik, mualliflik manfaatlari bog’liq bo’lsa, jinoiy 

javobgarlik  O‟zbekiston  Respublikasi  qonunlarida  bevosita  ko’zda  tutilgan.  Har 

qanday  davlatda  axborot  xavfsizligining  huquqiy  ta‟minoti  xalqaro  va  milliy 

huquqiy me‟yorlarni o’z ichiga oladi.