Axborot tizimlari va texnologiyalari

Nazorat savollari:
1.O`lchash vositalarining statik va dinamik xarakteristikalari nimani anglatadi misollar keltiring.
2.EV-2K kirish va chiqish parametrlari.
3.Qanday xatolik turlarini bilasiz?
4.O`lchash vositalarining xatoliklari qanday aniqlanadi?
5.O`lchash vositalariga xatoliklariga qanday omillar tasir ko`rsatadi?
6.Kelib chiqish sababiga ko`ra qanday xatoliklarga bo`linadi?
Javoblar:
1.O‘lchash vositalarining dinamik xarakteristikalari ham uning metrologik xarakteristikalari turkumiga kiradi. Dinamik xarakteristika o‘lchash vositasi energetik xossalarini ifodalaydi va o‘lchash vositasi chiqish signalini vaqt bo‘yicha o‘zgarayotgan kirish signali parametrlari, tashqi ta’sir kattaligi va yuklama bilan bog‘liqligini aniqlaydi. O‘lchash vositasining dinamik xarakteristikalari uning dinamik xatoligini aniqlashga yordam beradi. O‘lchash vositasi dinamik xossalarining berilishiga qarab to‘liq va qismiy dinamik xa-rakteristikalarga bo‘linad
2.Тo‘liq dinamik xarakteristikalarga: differensial tenglamalar, impuls xarakteristika, o‘tkinchi xarakteristika, uzatish funksiyasi, amplituda va faza chastota xarakteristikalari majmuasi kiradi. Qismiy dinamik xarakteristikalarga to‘liq dinamik xarakteristikalarning ayrimlari kiradi. Masalan, o‘lchash vositasi ko‘rsatishining tinchlanish vaqti.

3. O‘lchashning qo‘pol xatoligi deyilganda, berilgan shartlar bajarilganda kutilgan natijadan tubdan farq qiladigan o‘lchash xatoligi tushiniladi .Asl qiymatiga teng bo‘lmaydi . Bunga ko‘p omillar sabab bo‘ladi.Agar xatolik o‘lchanayotgan kattalikning o‘lchov birliklarda ifodalangan bo‘lsa, bunday xatolik absolyut mutloq xatolik deyiladi .O‘lchash vositalarining xatoliklari quyidagilardir :1.Absolyut xatolik.2.Nisbiy xatolik.3.Keltirilgan xatolik.O‘lchash asbobining absolyut xatoligi deb, asbobning ko‘rsatishi bilan o‘lchanayotgan kattalikning xaqiqiy qiymati orasidagi farqqa aytiladi .O‘lchanayotgan kattalikka bog‘liqligi hisobga olingan holda xatoliklar additiv(absolyut) xatolik va multiplikativ xatoliklarga ajratiladi .Additiv xatolik o‘lchanayotgan kattalikka bog‘liq emas, multiplikativ xatolik esao‘lchangan kattalikka proporsionaldir.Additiv xatolik «O» ning xatoligi ,multiplikativ xatolik esa sezgirlik xatosi deb aytiladi .Amalda o‘lchash vositasi ikala xatolikni o‘z ichiga oladi .Agar xatolikning qiymati diapazon bo‘yicha doimiy bo‘lsa o‘lchash.vositasining bo‘nday xatosi additiv deyiladi . Agar o‘lchash vositasi faqat additiv xatolikka ega bo‘lsa, unda asbobning xatoligi absolyut xatolik bilan normalanadi . Multiplikativ xatolik o‘lchanayotgan kattalikka bog‘liq holda chiziqli ravishda o‘sib boradi , shunga ko‘ra, nisbiy qiymat (2- 3 to‘g‘ri chiziq) diapazonda doimiy bo‘lib qoladi . SHuning uchun bu xatolik nisbiy xatolik tarzida normalashtiriladi . Multiplikativ xatolik nochiziqli elementli qurilmalarda paydo bo‘ladi . Masalan: ACHT ning o‘lchashida multiplikativ xatolik paydo bo‘ladi .Ko‘rsatkichli asboblar uchun nisbiy xatolik 0,5- 6% foizni tashkil qiladi .