Axborot tizimlari

AXBOROT TIZIMLARI

FANI

Ta‘lim yo‘nalishi: 5110700- INFORMATIKA O‘QITISH

METODIKASI

IV-kyrs. 9-18, 10-18 guruxlari uchun

2-LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Ma‘lumotlar banki va bazasi haqida ma‘lumotlar

O‘qituvchilar:

Allayorov S.P., Adilov A.N.

2021 yil.

Ishning maqsadi: Talabalarga Ma‘lumotlar banki va bazasi haqida ma‘lumotlar berish.

ISHNINH NAZARIY QISMI:

1. 
   MA’LUMOTLAR BANKI TUSHUNCHASI VA
   

UNING TARKIBI

Axborot bilan ta’minlash tizimlarining rivojlantirilishi foydalanuvchilarning axborotga bo'lgan extiyojlarini qondirishda avtomatlashtirilgan ma’lumotlar bankiga o'tish imkoniyatini yaratdi.

Ma’lumotlar banki - zaruriy axborotni olish maqsadida ma’lumotlarni markazlashgan holda saqlash va jamoa bo'lib foydalanish uchun mo'ljallangan axborotli, tematik, dasturiy, tillar, tashkiliy va texnik (saqlanayotgan ma’lumotlar hamda texnologik jarayonda band personalni qo'shganda) vositalarining tizimi sifatida ifodalanishi mumkin.

Ma’lumotlar banki uni ishlashi va qo'llanilishini ta’minlab beruvchi dasturiy to'plamlari bilan birgalikda avtomatlashtirilgan ma’lumotlar banki deb ataladi.

Avtomatlashtirilgan ma’lumotlar banki inson-mashina tizimidan iboral bo'lib, ichki foydalanuvchilar hamda kompyuter, kommunikatsiya texnikasi asosida axborotni zaruriy qayta ishlash va uzatishni amalga oshiruvchi texnologiyaning axborot jarayonlarini o'z ichiga oladi.

Ma’lumotlar bankiga quyidagi asosiy talablar qo'yiladi:

• 
  muammoli sohaning holatiga axborotning mos kelishi;
  
• 
  ishlashning ishonchliligi:
  
• 
  tezkorligi va unumdorligi;
  
• 
  foydalanishning oddiy va qulayliligi;
  
• 
  foydalanishning ommaviyligi;
  
• 
  axborotning himoyalanganliligi;
  
• 
  kengaytirish imkoniyatlarining mavjudligi.
  

Ma’lumotlar bankining tarkibi unga yuklatilgan vazifalar va yechilishi kerak bo‘lgan masalalarning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.

Ma’lumotlar bankining asosiy vazifalari quydagilardan iborat:

• 
  axborotni saqlash va uni him oyalashni tashkil etish;
  
• 
  saqlanilayotgan ma’lumotlarning davriy dolbzarbligini ta’minlash;
  
• 
  foydalanuvchilar va amaliy dasturlarning so'rovlari bo'yicha ma’lu-motlarni izlash va tanlash;
  
• 
  olingan ma’lum otlarni qayta ishlash va belgilangan shaklda natijalarni chiqarish.
  

Ma’lumotlar bankining tarkibiy elementlari qatoriga quyidagilar kiradi:

1. 
   Bir yoki bir necha ma’lumotlar bazasi;
   
2. 
   Ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimi (MBBT);
   
3. 
   Masalalarni yechishning amaliy dasturlar to'plami;
   

2. 
   M A’LUMOTLAR BAZASI
   

Ma’lumotlar bazasi — ma’lumotlar bankining eng muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Umumiy holda ma’lumotlar bazalariga keyingi tushunchani keltirish mumkin.

Ma’lumotlar bazasi — zaruriy axborotni tezkor olish va modifikatsiyalash, axborotning minimal ortiqchaligi, amaliy dasturlarga bog'liq emasligi, izlash usulining umumiy boshqarilish imkoniyatlariga ega, katta miqdordagi ilovalar uchun foydalanish imkoniyatlari bilan tavsiflanuvchi o 'z aro bog'liq ma’lumotlar yig'indisidir.