|
Afzalligi va kamchiligi. MOOC yaratuvchilari Pandor qutisini ochishdi. MOOS kursini yaratilishi va kursning sifatini tez sur’atlar bilan yaxshilash dunyoda ta’limning mavjud tizimini shubhaga qoydi va million AQSh dollari miqdorida ehson yig’gan holda, ta’lim tizimiga qarshi chiqadi. Onlayn-ta’limning entuziastlari va evangelistlari yaqin kunda talabalar internetga joylashtirilgan MOOS kurslardan o’z bosqichini to’liq «yig’ish»i mumkin, an’anaviy ta’lim tizimi bir necha qismga bo’linadi (yoki tanib bo’lmaydigan darajada transformasiyalanadi).
Bular MOOC kursini rivojlantirishning juda kechikkan bosqichlariga taalluqlidir, bugungi kunda innovasion kurslar dunyoviy ta’lim jarayonida o’rnatilishi uchun tayyor emas.
Lekin ta’limning yangi bosqichlari ta’limdan ilmiy hamjamiyat, universitetlar, talabalar va mansabdorlar oldiga, shunga o’xshash kurslarni sertifikasiyalaydimi (va umuman tan oladimi) va shunga o’xshash ta’lim metodikasi qanchalik «sifatli» bo’lishi to’g’risidagi muhim masalalarni qoyadi. Shubha bilan qaraydiganlar, masalan, MOOC kurs engillashtirilgan versiyani («murakkab» kurslardan talabalardan 97 foizi chiqariladi) bozorga qoygan holda, siyosiy elitni ta’limga moliyalashtirishni kamaytirishni oqlash imkonini ega bo’lgan holda va kam moliyalashtirilgan o’quv muassasalarni yo’q qilgan holda ta’lim «emiriladi».
MOOC kurslar talabaga professorga emas, balki bilim oluvchiga qachon va qaerda o’qishga imkon bergan holda, ta’lim jarayonini nazorat qilish topshiriladi. Talabalarga ma’ruzaga, mustaqil ishga va topshiriqqa vaqt sarflanadi, lekin boshlangan ishni oxirgacha ishlashga majbur qiladigan ijtimoiy «dastak» talabada yo’q. Talabaning mustaqil ishni baholash tizimi sust – ko’plab MOOS mualliflari talabalarga avtomatik tarzda baholanadigan testlarni va boshqa talabalar tomonidan baholanadigan loyihalar (essedan firma startegiyasini tahlil qilishgacha) taklif etiladi.
MOOC kurslarini olib boruvchi professorlar dunyoda bir vaqtda o’z bilimlarini o’rtoqlashadigan va o’z bilimlarini o’rtoqlashmaydigan o’qituvchilar hisoblanadi, ularning ma’ruzalarini millionlar ko’rishi, ular bilan materialni muhokama qilishi mumkin. Interaktivning kamchiliklari – jiddiy muammo hisoblanadi, va provayderlar MOOS kurslarini yaratuvchilar bilan birga gibrid model (talabalar MOOC kurslarni ko’radi va ularni mustaqil tarzda guruhlarda muhoqama qiladi) kabi diskussiya moderatorlar rolida o’zlashtiruvchi o’quvchilarning banal naym ham taklif etgan holda muammoni hal etishga intiladi. Bugungi kunda seminar mashg’ulotni to’la almashtirish imkonini baradigan qaror topilmagan – MOOC provayderlar real guruhlarda virtual tarzda muhokama qilishni almashtirishga urinadi, lekin g’oyalar almashinuvi kam samaralidir.
Ko’pgina universitetlar MOOC kursining real boyligi ta’limni demokratlashtirishdan iborat deb oylashdi (yoki bu haqda oshkora ma’lum qilishadi). Tanqidchilar bunday «demokratlashtirish»ni xavfli deb bilishadi. Ko’pgina talabalar turli bosqichlarda asosiy universitetlardan zerikish hisobiga MOOS kursini tugata olmaydi. Lekin talabalar o’z fanlarini qiziqarli o’tkazishga harakat qiladigan kam daromadli professorlarda o’qishga tayyorlar. Bunday jarayon paradigmaning almashishiga olib kelishi mumkin, ya’ni ilmiy jurnallarda ko’p miqdorda ilmiy ishlarni nashr qiladigan professorlar emas, balki eng ko’p daromadli professorlar eng ommaviy bo’lishadi. Keyinchalik bunga o’xshash tendensiyalar ta’limda professor karerasi musiqa yulduzlariga o’xshab qolishadi va bu ta’lim tizimini portlashiga olib keladi va ta’limning eskicha o’qitadiganlarni chetga chiqarib qoyadi.
MOOC kurslarining ahamiyati nafaqat sayyoramizning istalgan nuqtasidan bilim olish jarayonidan qanoatlanish bo’lib hisoblanmaydi, balki bu rivojlanishni endi boshlagan texnologiyaga mo’ljallangan.
Bugungi kunda MOOC kursi ba’zilarga «hayot davomiyligiga teng ta’lim»ni davom ettirish imkanini beradi, boshqalar uchun ermak bo’lib hisoblansa, uchinchi toifadagilar uchun onlayn-kurslari dunyo miqyosidagi ta’limda o’qishning yagona usuli hisoblanadi. MOOC kurslari va ularga o’xshash kurslar ta’limning offlayn-tizimini to’liq almashtira olmaydi: onlayn-universitetlarda oliy o’quv yurtlarida bir necha yil davomida ta’lim olgandan keyin yuzaga keladigan aloqalarni olib borish va qiziqarli talabalik hayotdan zavqlanish murakkab jarayondir. Butun dunyo boylab millionlab talabalar uchun yangi yaxshi dunyoga yo’l ochadi. Ilmiy hamjamiyatni kelajak to’g’risidagi debatga kiritish rivojlanishga olib keladi, ya’ni dunyo ta’limini yangi erishib bo’lmaydigan darajaga olib chiqadi.
dunyoda elektron ta’limni rivojlantirishning istiqbollik yo’nalishlardan biri bo’lib dunyoning istalgan mamlakatidan har bir shaxsga sifatli ta’limni olish imkonini beradigan ommaviy onlayn kurslarni (MOOC kurslarni) yaratish hisoblanadi;
MOOC kurslarni rivojlantirish Coursera ta’lim platformasida juda tez sur’atlar bilan amalga oshiriladi, uch yil davomida kurslar soni besh martaga, tinglovchilar soni esa, o’n besh martaga ortdi.
onlayn kurslarning yanada rivojlanishi an’anaviy ta’limning rivojlanishiga sezilarli darajada ta’sir etadi, bunda tinglovchilar MOOC kurslardan foydalangan holda, o’z darajalarini yig’ishi mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
