Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muso al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali 963/21-guruh Kiberxavfsizlik asoslari kafedrasi Kiberxavfsizlik asoslari fa’nidan mustaqil ish

Dinamik massivlar bilan ishlash - [1(282-290), 3(92-95)] Statistik massivlarning kamchiliklari shundaki, ularning o‘lchami oldindan ma’lum bo‘lishi kerak, undan tashqari bu o‘lcham berilganlarga ajratilgan xotira segmentining o‘lchami bilan chegaralangan. Ikkinchi tomondan, yetarlicha katta o‘lchamdagi massiv e’lon qilib, konkret masala yechilishida ajratilgan xotira to‘liq ishlatilmasligi mumkin. Bu kamchiliklar dinamik massivlardan foydalanish orqali bartaraf etiladi, chunki ular programma ishlashi jarayonida zarur bo‘lganda kerak o‘lchamdagi massivlarni yaratish va zarurat qolmaganda yo‘qotish imkoniyatini beradi.
Dinamik massivlarga xotira ajratish uchun malloc(), calloc() funksiyalaridan yoki new operatoridan foydalanish mumkin. Dinamik obyektga ajratilgan xotirani bo‘shatish uchun free() funksiyasi yoki delete operatori ishlatiladi.
Yuqorida qayd qilingan funksiyalar alloc.h kutubxonasida joylashgan.
Malloc() funksiyasining sintaksisi
void * malloc(size_t size) ;
Ko‘rinishida bo‘lib, u xotiraning uyum qismidan size bayt o‘lchamidagi uzluksiz sohani ajratadi. Agar xotira ajratish muvaffaqiyatli bo‘lsa, malloc() funksiyasi shu soha boshlanishining adresini qaytaradi. Talab qilingan xotirani ajratish muvaffaqiyatsiz bo‘lsa, funksiya NULL qiymatini qaytaradi.
Sintaksisdan ko‘rinib turibdiki, funksiya void turidagi qiymat qaytaradi. Amalda esa konkret turdagi obyekt uchun xotira ajratish zarur bo‘ladi. Buning uchun void turini konkret turga keltirish texnologiyasidan foydalaniladi. Masalan, butun turdagi uzunligi 3 ga teng massivga joy ajratishni quyidagicha amalga oshirish mumkin:
int * pInt=(int*)malloc(3*sizeof(int));
malloc() funksiyasidan farqli ravishda calloc() funksiyasi massiv uchun joy ajratishdan tashqari massiv elementlarini 0 qiymati bilan initsializatsiya qiladi. Bu funksiya sintaksisi
void * calloc (size_t num, size_t size);
Ko’rinishda bo‘lib, num parametri ajratilgan sohada nechta element borligini, size har bir element o‘lchamini bildiradi.
Free() xotirani bo‘shatish funksiyasi o‘chiriladigan xotira bo‘lagiga ko‘rsatkich bo‘lgan yagona parametrga ega bo‘ladi:
void free (void * blok)
free() funksiyasi parametrining void turida bo‘lishi ixtiyoriy turdagi xotira bo‘lagini o‘chirish imkonini beradi.
Quyidagi programmada 10 ta butun sondan iborat dinamik massiv yaratish, unga qiymat berish va o‘chirish amallari bajarilgan.
#include

#include
int main()

{
int * pVector;
if ((pVector=(int*)malloc(10*sizeof(int)))==NULL)
{
cout<<”Xotira yetarli emas!!!”;
return 1;
}
// ajratilgan xotira sohasini to‘ldirish
for(int i=0; i<10; i++) * (pVector+i)=i;
// vektor elementlarini chop etish
for(int i=0; i<10; i++) cout<<*(pVector+i)<<”end1”;
// ajratilgan xotira bo‘lagini qaytarish (o‘chirish)
free (pVector) ;
return 0;
}
Keyingi programmada nxn o‘lchamli haqiqiy sonlar massivining bosh diagonalidan yuqorida joylashgan elementlar yig‘indisini hisoblash masalasi yechilgan.
#include
#include
int main()
{
int n ;
float * pMatr, s=0;
cout<<”A(n,n): n=”;
cin>>n;
if((pMatr=(float*)malloc(n*n*sizeof(float)))==NULL)
{
cout<< Xotira yetarli emas!!!”;
return 1;
}
for(int i=0; i
for(int j=0; j>*(pMatr+i*n+j);
for(int i=0; i
for(int j=i+1; j
cout<<”Matritsa bosh diaonalidan yuqoridagi”;
cout<<”elementlar yig’indisi S=”<
return 0;
}