Axborot texnologiyalari sohasida bir qator og'ir

Mantiqiy savol 
№1
Kripto-aktivlarni huquqiy jihatdan tartibga solish masalalari
Kripto-aktivlar iqtisodiyotimizga yaqinda kirib kelgan tushuncha 
hisoblanadi shu bilan milliy qonunchiligimizda ham. Bu borada O`zbekiston 
Respublikasining 
Prezidentining 
“O`zbekiston 
Respublikasida 
raqamli 
iqtisodiyotni rivojlantirish chora-tadbirlarini to`g`risida”gi qarorlarida ko`rishimiz 
mumkin.Ushbu qarorga muvofiq 2019-yil “Kripto-birjalar faoliyatini 
litsenziyalash tartibi tog`risida”gi nizom tasdiqlangan. Mazkur nizomda kripto-
aktivga quyidagicha ta`rif berilgan unga ko`ra, kripto-aktiv – qiymatga ega va 
egasi bo`lgan blokcheyndagi qaydlar majmuasi hisoblanadi. Ularni ayirboshlash, 
sotib olish va sotish uchun elektron maydoncha taqdim etiladigan joy bu kripto-
birja bo`lib unga doir foliyat olib boriladi. Bu faoaliyatni amalga oshirish uchun 
maxsus namunaviy litsenziya talab etiladi. Yuqorida keltirilgan nizomga muvofiq 
tarzda chet el fuqarolari hamda fuqarolarimiz bu faoliyat bilab shug`illanishlari 
mumkin. Misol tariqasida, O`zbekiston hududida Koreya Respublikasining 
“Kobea Group” AJ tomonidan tashkil etilgan “UzNEX”(uznex.uz) kripto-birja o`z 
faoliyatini yuritib kelmoqda. Bu faoliyatni litsenziyalash bo`yicha vakolatli organ 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha milliy boshqaruv agentligi 
hisoblanadi.
“Kripto-birjalar faoliyatini litsenziyalash tartibi tog`risida”gi nizom ko`ra:

---

4

O‘zbekiston rezidentlari kriptoaktivlar va tokenlar bilan barcha 
turdagi operatsiyalarni milliy valutada (so‘mda) amalga oshirish 
huquqiga ega. Biroq norezidentlar kriptoaktivlarni faqat xorijiy 
valutaga sotishlari mumkin;

bunda sotib olish obekti sifatida kriptoaktivlarni tanlash va bu 
tanlovning tegishli oqibatlari sotib oluvchining o‘z tavakkalchiligi 
asosida bo‘ladi;

shuningdek, kiritilgan o‘zgartirishlar tokenning ta'riflari va u bilan 
bir qator operatsiyalarni, jumladan, emissiyani chiqarish, 
joylashtirish va ro‘yxatga olishni ham o‘z ichiga olgan;

O‘zbekiston kriptobirjalarida sotiladigan barcha tokenlar mulkiy 
ta'minotga ega bo‘lishi kerak. Ta'minlanmagan tokenlarni chiqarish 
va joylashtirish taqiqlanadi;

kriptobirjalar o‘zlarining tokenlarini joylashtirgan tashkilotlarni va 
ularning mulkiy xavfsizligi bor-yo‘qligini tekshirishlari shart. 
Nizomga o`zgartirish kiritilmasdan oldin shu paytgacha kriptovaluta 
savdosi bilan shug‘ullanish uchun O‘zbekistonda to‘laqonli huquqiy asoslar 
mavjud emas edi. Kriptovaluta savdosi bilan noqonuniy shug‘ullangan fuqarolarga 
Jinoyat kodeksining 177-moddasi (valuta qimmatliklarini qonunga xilof ravishda 
olish yoki o‘tkazish) va 190-moddasi (faoliyat bilan litsenziyasiz shug‘ullanish) 
bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan.
 

---

5