|
=yesli(A1<0;1+A1;yesli(A1>=1;A1^2;exp(A1))).
Hisoblash grafik ishini bajarish uchun variant topshiriqlari
21-variant
Masalaning yechilishi
1-topshiriq.
Kompyuterda masalani yechish bosqichlari
Reja:
1.Matematik model tushunchasi;
2.Statsion va nostatsion modellar;
3.Parametrlari to’plangan va tarqoq modellar;
4.Masalani EHMda yechish bosqichlari;
Matematik model tushunchasiQadim zamonlardan beri inson o’z imkoniyatlarini kengaytirishga harakat qilib, turli mehnat qurollarini yaratib kelgan. Masalan, uzoqni ko’rolmaslikni mikroskop, teleskop, radiolokator kabi buyumlarni yaratish bilan qoplagan bo’lsa, bir-biriga ma‘lumotlar uzatishdagi cheklangan imkoniyatlarini telefon, radio va televideniya hisobiga kengaytirmoqda. Elektron hisoblash mashinalarining yaratilishi va ularning keskin rivojlanib borishi inson ongining imkoniyatlarini to’ldiribgina qolmay, uning turli-tuman ma‘lumotlarni tahlil qilish va o’zining ish faoliyatida uchrovchi masalalar yechimini qabul qilish tezligini ham jadal sur‘atda o’stiradi.Shunday qilib, fan va texnikaning rivojlanishi va o’ta murakkab jarayonlarning hisob ishlarini sifatli va tez bajarilishini talab etayotgan bir paytda,- yuqori texnologiyali elektron hisoblash mashinalarining ishlab chiqilishi tabiiy bir holdir.
Zamonaviy kompyuterlarning ko’payib borishi esa tabiiy ravishda undan foydalanuvchilarning safini ortib borishiga turtki bo’ladi. Odatda kompyuterdan foydalanuvchilar sinfi juda ham xilma-xildir. Lekin, umumiy qilib ularni kompyuterlardan o’z ishlarini bajarishda tayyor dastur mahsuloti sifatida foydalanuvchi-operatorlar sinfi va ular uchun zarur bo’lgan dastur ta‘minotlarini yaratuvchi-dasturchilar sinfiga ajratish mumkin. Dasturchilar sinfini esa o’z navbatida shartli ravishda tizimli va amaliy dasturchilar guruhlariga ajratamiz.Mazkur «Algritmik tillar va dasturlash» fanidan yozilgan ma‘ruzalar matni amaliy dasturchilar guruhiga tegishli mutaxassislarni, institutning «Informatika va axborotlar texnologiyasi» kafedrasida «Informatika va AT» yo’nalishi bo’yicha ta‘lim olayotgan texnik bakalavrlar va kasbiy ta‘lim bo’yicha muhandis-muallimlarni Turbo-Paskal algoritmik tiliga o’rgatish uchun mo’ljallangan.Elektron hisoblash mashinalari bilan bevosita ishlashdan oldin qanday ishlarni bajarish kerakligini ko’rib chiqaylik. Istalgan hayotiy, matematik yoki fizik va hokazo masala shartlarini ifoda qilish dastlabki ma‘lumotlar va fikrlarni tasvirlashdan boshlanadi va ular qat‘iy ta‘riflangan matematik yoki fizik va hokazo tushunchalar tilida bayon qilinadi. So’ngra masalani yechishning maqsadi, ya‘ni masalani yechish natijasida ayni nimani yoki nimalarni aniqlash zarurligi ko’rsatiladi.
Masalalarning yechilishida quyidagi bosqichiardan iborat ekanligini ko’rish mumkin:
1. Har bir masalada avval masalaning qo’yilishi, ya’ni masalada berilgan boshlang’ich qiymatlar va masalaning maqsadi (topilishi kerak bo’lgan natijaviy miqdorlar) aniqlanadi.
2. Masalani yechish uchun zarur bo’lgan formulalar, boshqacha aytganda matematik munosabatlar hosil qilinadi.
3. Masala yechimidagi amallar (formulalar, munosabatlar)ni bajarish ketma-ketligi aniqlanadi.
Yuqoridagi kabi boshqa masalalarni ham kompyuter yordamida hal etish mumkin va u yuqoridagi 4 bosqichga qo’shimcha amallarni kompyuter tushunadigan tilga o’girish va kompyuter xotirasiga kiritish kabi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
1-BOSQICH: Masalaning qo’yilishi Masalaga mos boshlang’ich qiymatlar va natijaviy miqdorlar aniqlanadi.
2-BOSQICH: Masalaning modelini tuzish
Masala ko’rilayotgan sohaning ilmiy yutuqlaridan kelib chiqib, formulalar orqali ifodalanadi.
3-BOSQICH: Algoritm tuzish
Masalaning modelidan foydalanib, hal etishning ko’rsatmalar ketma-ketligi tuziladi.
4-BOSQICH: Dastur tuzish
Algoritmdagi ko’rsatmalar ketma-ketligini kompyuter tushunadigan tilga o’tkaziladi.
5-BOSQICH: Dasturni kompyuter xotirasiga kiritish
Tuzilgan dastur kompyuter xotirasiga kiritiladi
6- BOSQICH: Natija olish va uni tahlil etish
Do'stlaringiz bilan baham: | 
