Axborot texnologiyalari kafedrasi psixologlar uchun informatika

Bu mening birinchi web-sahifam

Matndgi , ,

va HTML tilining deskriptorlar bo’lib, —web-sahifa boshlanishini, esa, web-sahifa yakunlanganini,

— sarlavha boshlanishini, -sarlavha tugaganini bildiradi.

Matn kiritib bo’lingach “fayl”(file) menyusi yordamida faylga nom beramiz va bizning web-sahifamiz “ bir.html” nomi bilan ish stolida (yoki birior papkada) saqlansa uning ob’yekt sifatida ko’rinishi quyidagicha bo’ladi




Internet Explorerda mazkur fayl ochilganda uning web-sahifa ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:

Umuman HTML-bu oddiy text fayl bo'lib, .html kengaytmasiga ega. HTML sahifani yaratish uchun mahsus dastur shart emas. Ana shunday matn tahrirlovchi oddiy dasturlardan biri bo'lgan Notepad (Блокнот), Windows muhitida ishlovchi har bir kompuyterda mavjud.

HTML sahifaning asosiy elementlaridan biri bo'lgan teg -bu HTML hujjatdagi turli elementlarni (matn, tasvir va boshqalar) Web-sahifada qanday ko'rinishda aks etirish losimligini brouzerga ko'rsatuvchi buyruqlar hisoblanadi. Teg quyidagi ko'rinishda bo'ladi:

hujjat elementi

Matn takibidagi har doim eng ohiri ochilgan teg birinchi navbatda yopiladi, teglarning ochilish va yopilish tartibini alishtirib yuborish mumkin emas.

Web-sahifaga nom kiritish uchun tegi bilan yakunlanadi. Web-sahifaga istagan nom, masalan. o'z ismingizni berishingiz mumkin.

Internet bilan ishlovchi dasturlar tasvirlarni (grafik elementlar) ochish imkoniga ega bo'lishi bilan internetda mavjud sahifalarning deyarli barchasi tasvirli ahborotlarni nashir eta boshladi. Siz yaratgan veb sahifa qiziqarli va chiroyli dizayn asosiga qurilgan bo'lsa uning o'quvchilar soni shubhasiz ortadi. Tarvirlar yordamida harakatlanuvchi tugmalar va Gif animatziyalarni kiritish mumkin. Biroq tasvirlar bilan ishlashda ularni hajmi va formatiga etibor berish kerak. Hozirgi paytda internetga joylashtirilayotgan deyarli barcha sahifalarda ishlatilayotgan tasvirlar formati *.JPEG yoki *. GIF ni tashkil etadi. Bunga asosiy sabab, bu formatdagi tasvirlar hajmi juda ham oz. Bu formatdagi tasvirlar ishlatilganda Veb sahifa hajmi ortib ketmaydi va sizning veb sahifangizdan foydalanuvchi sahifani ochilishini uzoq vaqt kutmaydi. Agar siz boshqa formatdagi tasvirlardan veb sahifani bezashda foydalansangiz uning hajmi ortib ketadi va undan foydalanuvchilarga sahifani ochishda muammolar keltirib chiqaradi. Veb safini bezatishda uning dizayiniga *.GIF formatdagi tasvirlardan foydalaning boshqa tasvirlar uchun *.JPEG dan foydalanishingiz mumkin

Web-sahifani „jonlantirish"ning eng samarali usuli —unga lurli rasmlar joylashtirishdir. Faqat matndan iborat web-sahifa ma'lumotga boy bo'lishi mumkin, lekin zerikarli bo'ladi. Anmao wcb-sahifaga haddan ziyod rasm joylashtirish web-sahifani bach-kana qilib yuborishi bilan birga uning fayli hajmini kattalashtirib yuboradi. Fayl qanchalik katta hajmga ega bo'lsa, uni Internet tarmog'idan o'qib olish shuncha ko'p vaqt talab etadi. Shu sababli wcb-sahifaga fayl hajmi kichik bo'lgan rasmlarni joylashtirish maq-s;idga muvofiqdir. 9- sinfda (1- mavzu) rasm fayli formatlari haqida

batafsil ma'lumot berilib, Intemetda asosan gif va jpeg formatli rasm fayllari qo'llanilishi aytilgan edi. Darhaqiqat, bmp formatli rasm faylini ./peg formatga o'tkazilsa, fayl hajmi bir necha barobar kichrayadi. Rasm faylini bir formatdan boshqasiga o'tkazish maxsus dasturlar (AcdSee, Photoshop,...) yordamida amalga oshiriladi.

Web-sahifaga rasm joylashtirish uchun tegi (image — tasvir) qo'llaniladi. Rasm faylini ko'rsatish uchun mazkur deskriptorga SRC operatori qo'shiladi. Masalan, Web-sahifaga joylashtirilayotgan rasm faylining nonii mypic.jpg bo'lsa, HTML-hujjatga quyidagi satr qo'shiladi:



Awalgi mavzularda matnni web-sahifada ALIGN buyrug'i yordamida joylashtirish bilan tanishdingiz. Mazkur buyraqni web-sahifada rasmni chap yoki o'ng tomonga joylashtirish uchun ham qo'llash mumkin. Aslida bu buyruq rasm yoniga matn joylashtirish uchun qo'llaniladi. Ammo rasm joylashgan satrda matn bo'lmasa, u rasmning joylashishiga ta'sir etadi. Masalan,



yozuvi „mypic.jpg" rasmni web-sahifaning o'ngtomonigajoylash-tiradi.

Web-sahifada matnni rasmga nisbatan quyidagi uch hil ko'ri-nishdan birida joylashtirish mumkin:

• 
  rasmning yuqori chegarasi bo'yicha;
  
• 
  rasmning o'rtasidan;
  

«» rasmning quyi chegarasi bo'yicha.

Buning uchun ALIGN buyrug'iga mos ravishda Top, Middle va Bottom ko'rsatmalari kiritiladi. Masalan,

yozuvi web-sahifaga „mypic.jpg" rasmini joylashtirib, undan keyin kiritilgan matnni rasmning yuqori chegarasi bo'yicha joylashtiradi.

Web-sahifaga rasmni joylashtirish bilan bifga, uning o'lcham-larini ham o'zgartirish mumkin. Buning uchun WIDTH (eni, kengligi) va HEIGHT (bo'yi, balandligi) buyruqlaridan foydala-niladi. Markur buyruqlar yordamida web-sahifaga joylashtirilayot­gan rasmning eni va bo'yi piksellarda yoki rasmning asl o'lchamiga nisbatan foiz hisobida beriladi. Rasmning o'lchamlarini foiz hisobida berilishi qulay. Ammo ba'zi brauzerlar uni qabul qilmaydi.

WIDTH va HEIGHT buyraqlari tegi bilan birga qo'llaniladi. Masalan,

yozuvi mypic.jpg faldagi rasmning asl o'lchamlari qanday bo'li-shidan qatiy nazar, uni web-sahifaga 50x100 piksel o'lchamli qilib joylashtiradi.

Web-sahifaga rasm joylashtirilganda uning atrofida bo'sh joy bo'lmaydi. Ya'ni, ekranda bu rasmga matn yoki boshqa rasm „yopishib" chiqadi. Web-sahifadagi rasm atrofida bo'sh joy qoldirish (rasmdan chekinish) uchun HSPACE va VSPACE buyraqlari qo'llaniladi. Qoldiriladigan bo'sh joy piksellarda beriladi.

HSPACE — rasmning chap va o'ng tomonidan bo'sh joy qoldiradi.

VSPACE — rasmning tepasi va tagidan bo'sh joy qoldiradi.

Masalan,

yozuvi web-sahifadagi rasmning (mypic.jpg) o'ng, chap, tepa va pustki tomonlaridan kengligi 5 pikselga teng bo'sh joy (ramka) qoldiradi.