Axborot kutubxona katalogi va fondi

1  Library  Classification  Theory /   Rai  Technology  University,  2 0 1 4 .-  p.41
13

---

bilan  nashr  ettiradilar.  Alfavit  katalogida  ayni  bir  m uallifning 
asarlarini,  doimo  bir  xil  nom ida,  ya’ni  eng  ko‘p  tanish  bo'lgan 
haqiqiy  familiyasida  yoki  taxallusida  aks  ettiriladi.
Xususiy  havolalar  «shuningdek,  qaralsin»  (см.  также)  so‘zlari 
yordam ida  o‘zaro  bir  tasvir  sarlavhasidan  boshqasiga  m azkur  ka­
talogda  qabul  qilinganiga  yo‘llaydi.
Yo‘naltirishning  bu  tu ri  asosiy  nom i  o ‘zgargan  muassasa  yoki 
tashkilotlarning  rasmiy  nashrlarini  tasvirlashda qo ‘llaniladi.
Y irik  kutubxonalarda  xususiy  havolalar  turli  alfavit  qatorida- 
gi  bir  xil  sarlavha  (kitob  nom lari)ni  bog‘lashda  ham   qo‘llanishi 
m um kin.
M a’lum ot  kartochkalari  ham   havolalar  singari  tasvirga  ega 
bo'lm aydi.  U lar katalogda muayyan yakka yoki m ualliflar jam oa- 
sining  asarlarini  qidirib  topishga  mo‘ljallangandir.
Tipovoy sarlavha  (nom )lar uchun  bir m arta tuzilgan  m a’lum ot 
kartochkalari 
bir 
qator 
qo‘shim cha 
tasvirlarning 
o‘rniga 
qo‘llaniladi,  bu  katalogni  ortiqcha  kartochkalar  bosib  ketishidan 
saqlaydi,  shu bilan birga  kutubxonachining  vaqti  ham   tejaladi.
Bosh  (asosiy)  alfavit katalogida kutubxona fondi  haqidagi bar­
cha m a’lum otlar to ‘planishi va uning kataloglarida ochib berilgan 
bo‘lishi  kerak.  Bunga kutubxona belgilari,  ya’ni  xizm at yozuvlari 
yordam ida erishiladi.  U lard an  biri kartochkaning  oldi tom oniga, 
ikkinchisi  orqa  tom oniga  yoziladi.  Kutubxona  belgilariga:
•   inventar nomeri;
•   yordam chi  tasvirlar  haqida  m a’lumot;
•   to liq   indeks;
•   predm et  rubrikalari  taalluqlidir.
Shifr 
—  m atbuot  asarini tokchadagi  o‘rn in i  shartli belgisidir.
Alfavit  katalogidan  asosiy  va  barcha  yordam chi  tasvirlarning 
kartochkalarida,  shuningdek,  boshqa  katalog  va  kartotekalarda 
old  tom onining  yuqori  chap  burchagida  ko‘rsatiladi.
Inventar 
—  tartib  raqam i  bo'lib,  m azkur  asar  kutubxonaga 
keltirilganda  shu  raqam   bilan  inventar daftariga  kiritilgan1.