«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Albatta bu soliqlarni ideal soliqlar deb bo‘lmaydi. Soliqlar
bu hamma vaqt kelishish demakdir: davlat bilan soliq to‘lovchi
o‘rtasidagi, 
umumiy 
va 
xususiy 
manfaatlar 
o‘rtasidagi,
istiqboldagi va joriy maqsadlar o‘rtasidagi kelishishdir.
Iqtisodiy 
jihatdan 
rivoj langan 
har 
qanday 
davlat
iqtisodiyotiga bilvosita ta’sir ko‘rsatish va o ‘z daromadlarini
shakllantirish vositasi sifatida soliqlam ing butun bir maj-
muidan foydalanadi. 0 ‘z navbatida ushbu soliqlar tartibga
solishni va tasniflashni talab qiladi. Bizga m a’lumki turlicha
belgilarga bog‘Iiq ravishda soliqlar quyidagi guruhlarga
bo‘linadi: soliq solish ob’ektiga ‘arab to‘g ‘ri va egri soliqdir;
soliqni undirish va tasaruf etuvchi (organga) bog‘liq ravishda
davlat soliqlari va mahalliy soliqlar; foydalanish tartibiga ko‘ra
umumiy va maxsus soliqlarga.
To‘g‘ri soliqlar 
- daromad solig‘i, foyda solig‘i, resurs 
to ‘lovlari, mol-mulk solig‘i, resurs to‘lovlari, mol-mulk solig‘i va 
boshqalardan iborat bo‘lib, ularga egalik qilish va ulardan 
foydalanish soliqqa tortish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. To‘g ‘ri 
soliqqa tortish shaxsan yoki ish beruvchi orqali soliqlarni soliq 
xizmatlariga to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri to ‘lash orqali amlga oshiriladigan 
jam iyat a ’zolarini bevosita soliqqa tortishdan iboratdir. Aniq 
shaxsning ahvoliga bog‘liq bo'lmasdan, balki uning qanday 
tovarlami sotib olishiga bog‘liq bo‘lgan egri (bilvosita) soliqlardan 
farq qiladi. To‘g ‘ri soliqlar jismoniy va yuridik shaxslaming 
daromadi va mol-mulkiga belgilanadi.
Egri soliqlar 
- xo‘jalik aktlari va oborotlari hamda moliyaviy 
operatsiyalardan kelib chiqadi. Bu soliqlaming tarkibiga qo‘shilgan 
qiymat solig‘i, aktsizlar, boj poshlinalari, qimmatbaho qog‘ozlar 
bo‘yicha operatsiyalardan olinadigan soliq va boshqalar kiradi. Egri 
(bilvosita) soliqqa tortishda shu soliqni to‘lashi kerak b o ‘lgan va shu 
soliqqa tortilishi lozim b o ig a n yuridik va jism oniy shaxslar turlicha 
shaxslardir.