«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

.....
12.2. Tahrirlagichdan foydalanish (boshlang‘ch
fayl yaratishda)
Turbo C++ va Borland C++ dasturlar yaratish va tahrirlashni 
IDE (Integrated Development Environment - yaratuvchining 
integrallashgan muhiti) 
ni ta’minlaydi. DOS 
tizimida edlin
302

---

tahrirlagichi yoki matnli protsessoming istalgan boshqa tahrirlagichi 
ishlatilishi mumkin. UNIX tizimida boshlang‘ich kodni yaratish va 
tahrirlash uchun vi yoki ed matn tahrirlagichlaridan foydalanish 
mumkin. Siz o ‘z operatsion tizimingizda bor bo‘lgan operatsion 
tizim 
b o ‘yicha 
m a’lumotnoma 
qo'llanmasi 
bilan 
maslahatlashishingiz tavsiya etiladi46.
C++ dasturi uchun faylning mos kengaytmasi bor bo‘lishi 
kerak. Turbo C++ va Borland C++ dasturi uchun .cpp (c plyus 
plyus) kengaytmasidan foydalaniladi. Zortech C++ dasturi .cxx 
kengaytmani va UNIX AT&T dasturlari uchun .c va i.cc 
kengaytmalardan foydalaniladi.
Turbo C++ dasturlami yozish va amalga oshirish uchun Turbo 
C++ dasturining matematik ta ’minoti Sining kompyuteringizni 
qattiq diskida saqlanishi kerak. Kompyuteringiz boshlang‘ich 
yuklanganidan keyin IDE Turbo C++ ni ochish uchun ikkita usul 
bor. 
Ekranda DOS ning buyruq qatorini oching. Quyida 
ko‘rsatilgandek, berilgan katalogga o‘zgartiring: (Sizning qattiq 
diskning C:V> ga nisbatan TURBOC3 ni kiriting):
C:\TURBOC3>
Endi TCni kiritng va Enter ni bosing, ya’ni C:\TURBOC3>TC J
Bu Sizni Turbo C++ ning IDE siga olib o‘tadi.
YOKI
Turbo 
C++ 
ning 
IDE 
siga 
o‘tish 
uchun 
Sizning 
kompyuteringizni ish stoli ustidagi Turbo C++ belgisiga ikki marta 
bosing.
12.2-rasmda Turbo C++ IDE sining ekrani ko‘rsatikgan. Agar 
zarur bo‘Isa Xabarlar oynasi ochilishi mumkin.
Boshlang‘ich faylni yaratish uchun quyidagi qadamlami 
bajarish kerak:
1. Siz faylda saqlashni istagan bir dastumi (boshlang‘ich kodni) 
yaratgan b o ‘lishingiz kerak.
2. Dasturini saqlab qolish uchun mos fayl nomi (Sizning 
didingizga qarab) tanlangan bo‘lishi kerak.
46 J.B .D ixsit. “Fundam entals o f co m puter program m ing and IT” 2011. 192 p.
303

---

3. 
Kompyuterga dasturni kiriting va buni, boshlang‘ich kod fayli 
kabi oldindan tanlagan faylda saqlang.