«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

9.8. INTERNETDA interaktiv xizmatlar
Interaktivlik tushunchasi. 
Interaktivlik deganda biz, faqatgina, 
biz o ‘rganayotgan fan kesimida texnik vositalar, kompyuter, 
ulaming dasturlari hamda foydalanuvchilar orasidagi o‘matilgan 
muloqatni tashkil etish tushuniladi. Demak, kompyuter dasturlari 
shunday yaratilganki, biz u yordamida kompyuter bilan muloqot 
o ‘matamiz.
Umuman olganda interaktivlik bu muloqot tizimini tashkil etish 
bilan bog‘liq. Y a’ni, maqsadga ko‘ra tizim elementlari orasidagi 
axboriy m a’lumotlar almashinuvi. Ushbu tushuncha axborot 
nazariyasi, informatika va dasturlash, telekommunikatsiya tizimlari, 
sotsiologiya va boshqa sohalarda qo‘llaniladi.
Interaktiv 
xizmatlar 
tushunchasi. 
Interaktivlik 
orqali 
foydalanuvchi moddiy, m a’naviy, ijtimoiy, iqtisodiy, axboriy va 
ishlab chiqarishning turli manbalaridan k o ‘riladigan manfaat mavjud 
b o ‘lsa, unga interaktiv xizmat qilingan deb tushuniladi. Y a’ni,
249

---

kompyuter dasturlari orqali foydalanuvchiga interaktiv xizmat 
tashkil etilgan deb tushuniladi.
Internet tarmog‘i orqali ko‘rsatiladigan interaktiv xizmat turlari. 
Hozirgi vaqtda, hukumatimiz tomonidan interaktiv xizmatlami 
shakllantirish, tashkil etish va ulami boshqarishga katta e ’tibor 
berilmoqda. Interaktiv xizmatlami tashkil etishning eng tez va 
yaxshi y o ‘li, bu, ulam i internet tarmoqlari orqali amalga oshirish 
hisoblanadi.
Internet tarm og'i orqali ko‘rsatiladigan interaktiv xizmat 
turlariga quyidagilar kiradi:
Transport vositalaming harakatlanish jadvali. Respublikadagi 
transport vositalarini harakatlarini ifodalash jadvali bir nechta 
saytlarda berilgan. Foydalanuvchi saytdan o ‘ziga maqul transport 
vositalarini qatnovi jadvallari haqidagi m a’lumotlami topadi. 
Quyida ushbu veb sahifalami keltirilgan:
- sayyohlar uchun m o‘ljallangan 
veb sahifa;
- toshkent shahridagi transport vositalari 
haqidagi veb sahifa;
- 0 ‘zbekiston transport qatnovi 
reys jadvallari sahifasi.
Avia rey slar jadvali. Avia reyslari bo‘yicha m a’lumotlar 
jadvalini aniqlash, ulardan foydalanish uchun .com/> - 0 ‘zbekiston xavo yo‘llari aviya kompaniya veb sahifasiga 
murojat qilinadi. Saytda xalqaro va 0 ‘zbekiston miqyosidagi aviya 
qatnov jadvallari keltirilgan (9.14-rasm).
T em ir уоЧ tra n sp o rti qatnovi jadvali. Respublika ichki va 
tashqi temir y o i qatnovlari jadvallari va ular haqidagi m a’lumotlami 
quyidagi veb sahifalardan topish mumkin.
1. uzrailpass.uz - temir yo‘l transport 
qatnovi jadvali.
2. w w w .roxanatour.com < http://www.roxanatour.com> - Bu 
sayoxlik firmasi sayti bo‘lib, bunda siz xalqaro va 0 ‘zbekiston
250

---

ichidagi tem ir y o ‘l qantovlari va bavo yo‘llari qatnovi jadvallari va u 
yerda joylashgan m exm onxonalar haqida m a’lumot va buyurtmalar 
majmualarini aniqlashingiz mumkin.