«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

2. 
Enum kalit so‘zi yordamida butun sonli o‘zgarmas
qiymatlami aniqlash.
C++da, ENUM ni ishlatib, butun sonli о‘zgarmas qiymatlarga 
nomlami berish mumkin. Misol uchun, 
enum {red, blue, green, white, black};
Bu, 
qizil, ko‘k, yashil, oq va qora 
ranglami butun sonli 
o‘zgarmas qiymatlarga mos ravishda 0,1,2,3 va 4 qiymatlar 
aniqlaydi. Bu:
const red = 0; const blue = 1; const green = 2; const white = 3; 
const black = 4;
Yuqoridagi har bir ro‘yxatda sanab o‘tilgan o‘zgarmas 
qiymatlar butun sonli qiymatidir. Agar Siz ulami boshqacha 
ko‘rsatmasangiz, birinchi o ‘zgarmas qiymat 0 qiymatga ega bo'ladi, 
qolganlari esa shu joydan sanab o‘tiladigan qiymatlami qabul qiladi. 
Har qanday o‘zgarmas qiymat o‘zining qiymati bilan
aniqlanishi mumkindir, ammo, aniqlanmaganlari uchun esa 
keyingi qiymatlar bilan hisoblanishi mumkindir. Misol uchun, 
enum {red = 100, blue, green = 500, white, black = 700};
Bu e’lonni ishlatib, 
qizil 
rangda 100 qiymat bo‘ladi; ko‘kda 101 
qiymati; 
yashil 
rangda 500 qiymati; 
oq 
rangda 501 qiymati 
qora
rangda 700 qiymati qiymat bo‘ladi.
0 ‘zgaruvchilarni e’lon qilish/ aniqlash.
О ‘zgaruvchi - dasturda о ‘zgarishi mumkin bo'lgan qiymatlami
saqlash uchun ishlatiladgan xotiradagi nomlab qo ‘yilgan joydir. Bu
- har qanday tilning asosiy mezonidir. C++ ning barcha
o ‘zgaruvchilari ularni foydalanishdan oldin e ’lon qilinishi kerak.
Qiymatlar dasturni bajarilishi vaqtida almashtirilishi mumkin
bo ‘Igan о 'zgaruvchilarga taqdim etilishi mumkin.
0 ‘zgaruvchilarlar 
nomlari foydalanuvchilar uchun qulay bo‘lishi kerak. Masalan, 
ikkita sonlar yig‘indisini hisoblash kerak bo'lsa, o‘zgaruvchi 
nomini, «Zangura» yoki boshqa bir nom (qiyin tushuniladigan) bilan 
atagandan ko‘ra, “yig‘indi” kabi atash mumkin.
326

---

0 ‘zgaruvchiga 
taqdim 
etiladigan 
yoki 
o‘zgaruvchiga 
kiritiladigan qiymat shu o'zgaruvchi uchun ajratilgan xotirada 
saqlanadi. Biz char, int va float kalit so‘zlari yordamida 
o'zgaruvchilami yaratishimiz mumkin.
0 ‘zgaruvchi bilan bajariladigan amallar 
и e Ion qilinganiga mos
ravishda bajariladi.
Misol uchun, 
char ch;// ch - belgili o‘zgaruvchi 
int sum; // sum - butun sonli o‘zgaruvchi 
float salary; /7 salary - suzib yuradigan vergulli o‘zgaruvchi 
Char turidagi o‘zgaruvchini saqlash sxemasi ilgari ko‘rsatilgan 
edi. 12.8-rasmda int va float turidagi o‘zgaruvchilami xotirada 
saqlashni ko‘rsatilgan.
Belgili o‘zgaruvchi bilan bog‘langan ikkita qiymatlar mavjud:
(I) xotiraning o'sha uchastkasida saqlangan ma’lumotlar 
qiymati. Bu, shuningdek, o‘zgaruvchining rvalue sifatida tanilgan 
qiymatidir (“qiymati bilan” e’lon qilingan).
(II) joylashish qiymati; ya’ni, ma’lumotlar qiymatining xotira 
manzili. Bu, shuningdek, lvalue ifodasi nomi bilan ma’lumdir (“el’ 
qiymati bilan” e’lon qilingan).
Name of 
Variable 
of
type int
Nam e of 
Variable of 
type float
salary
Memory
Xotira
Ikki bayt
To‘rt bayt
Xotira mazmuni