«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Dasturni sinovdan o ‘tkazish.
Dasturni sinovdan o ‘tkazish o ‘z ichiga xilma-xil sinovlar va real 
vaqtda amalga oshiriliyotgan am allam i oladi, uning ishlashiga 
ishonch hosil qilsak bo'ladi. Ikkita asosiy faoliyatga yordam 
beruvchi amallar xato topish va tekshirishdir. Bu amallar alfa test 
deb ham yuritiladi.
(i)Tekshir ishni amalga oshirish.
Tekshirish oddiygina o ‘qib, yoki tekshirilib dasturga ishonch 
hosil qilib u o ‘zidagi mantiqiy amallarni va xato topishlari 
ixtisoslashgani. Boshqacha qilib aytganda, tekshirish bir usuldir. Bu 
qadamni dastur oldin biror bir kompyuterga o ‘matilm agan b o ‘lsa 
h am o lsa b o ‘ladi.
(ll)X ato topish dasturi.
Oldin biz tekshirishni amalga oshirish haqida gaplashib o ‘tgan 
bo'lsak, endi kelajakdagi xatolami shubhasiz topilishi haqida 
gaplashamiz. Xato topish bu kompyuterdagi xatolami aniqlash, 
topish, yoki barcha xatolam i o ‘chirib tashlashdir. X atolar mantiqiy 
yoki sintaksisli bo‘lishi mumkin. Sintaksis xatolar ko‘proq 
tipografik xatolardan kelib chiqadi va dasturlash tillam ing noto‘g ‘ri 
foydalanganligidan ham kelib chiqadi. Mantiqiy xatolar nazorat 
qilishning tuzilishini noto‘g ‘ri foydalanishi oqibatida kelib chiqadi. 
Sintaksis xatolami aniqlovchi dasturlar diagnostic dastur deyiladi.
(m )H aqiqiy vaqtdagi m a’lumotlarni amalga oshirish.
Tekshirish va xato topish amallaridan so‘ng, dastur a ’lo 
darajada ishlashi kutiladi. Ammo, u haqiqiy vaqtdagi m a’lumotlami 
amalga oshirish bilan tekshirilishi lozim. Bunday amalni beta 
tekshiruv deb ataymiz. Haqiqatdan ham, hattoki dastumi yomon
268

---

ma’lumot bilan tekshirish tavsiya etiladi - noto‘g‘ri ma’lumotlar, 
tugatilmagan yoki behisob miqdorda berib, sistemaning qulab 
ketish-ketmasligini ko‘rishimiz mumkin.