Axborot jarayonlarining apparat ta’minoti


[1]Компьютер қурилмаларининг ўзбек,  рус ва инглиз тилидаги атамалари келтирилади. Registr



Download 46,51 Kb.
bet6/15
Sana13.01.2022
Hajmi46,51 Kb.
#358002
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
Axborot jarayonlarining apparat t1

[1]Компьютер қурилмаларининг ўзбек,  рус ва инглиз тилидаги атамалари келтирилади.

Registr -  axborot birligining saqlash joyi. Bir ishchi taktda kompyuter registrlarda  joy bo‘la oladigan axborotlar sonini  qayta ishlash mumkin. Agar registrlar o‘ziga 8 birlik axborotni sig‘dira olsa, ular 8-razryadli, va mos ravishda protsessorlar ham 8 razryadli deyiladi. Agar protsessorning razryadi shunchalik yuqori bo‘lsa, kompyuter shunchalik tez ishlaydi. PentiumIV  protsessori 32 razryadli hisoblanadi.


Tezkor xotira
  kompyuterning muhim qismi bo‘lib, protsessor undan amallarni bajarish uchun dastur berilganlarini oladi va amalni bajarib, natijani yana unda saqlaydi. Axborot sig‘imi 4 gigabaytgacha

Tezkor xotira qurilmasi (RAM – Random Access Memory)  bevosita kirish ta’minlanadigan xotira. Joriy 

vaqtda bajariladigan masalani o‘zida saqlaydi.  Bu xotirada berilganlaro‘zgaradi

 

  Tezkor  xotira.  Bu qurilma kompyuter ishlayotgan vaqtida barcha axborotlarni  saqlash uchun xizmat qiladi. Kompyutrda ishga tushiriladigan istalgan dastur yoki ilova, uning  tezkor xotirasiga yuklanadi va bu xotirada   dasturda bajariladigan barcha ma’lumotlar va hisoblash natijalari saqlanadi. Dastur bo‘yicha hisoblash ishlari protsessorda amalga oshiriladi. SHu boisdan  kompyuterning normal holatda  ishlashiga operativ xotiraning sig‘imi bevosita ta’sir ko‘rsatadi.



  Agar tezkor xotiraning sig‘imi  kichikroq bo‘lsa  kompyuterning ishlash tezligi sekinlashadi. Sababi dasturlar bilan ishlashda protsessor oraliq ma’lumotlarni saqlash uchun, joriy operatsiyaga kerak bo‘lmagan tezkor xotiradagi dasturlar modulini yo‘qotishi va  kerak bo‘lgan hollarda ularni xotiraga qayta  tiklashi kerak bo‘ladi. Agar kompyuterning tezkor xotirasi  etarli darajada bo‘lsa u ortiqcha amallarni bajarmaydi va ishlash tezligi oshadi.

  Zamonaviy dasturiy ta’minot bilan ta’minlangan  kompyuterlarda operativ xotiraning minimal sig‘imi hajmi 512 Mbayt bo‘lishi lozim. Tezkor xotiradagi axborotlar kompyuter ishlayotgan vaqtda saqlanadi. Agar kompyuter qayta yuklansa yoki o‘chirilib yoqilsa operativ xotiradagi barcha axborotlar yo‘qotiladi. Hozirgi tezkor xotiralarning sig‘imi 1024 Mbaytdan iborat.

Kesh xotira kompyuterning ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bo‘lib, uning yordamida amallar bajarish tezkor xotira orqali bajariladigan amallardan ancha tez bajariladi.

  1-darajali kesh xotira (Kesh pamyat 1-go urovnya) – o‘zida  ko‘p qo‘llaniladigan instruksiya va ma’lumotlarni saqlaydi.

  2-darajali kesh xotira (Kesh pamyat 2-go urovnya) – ko‘p qo‘llaniladigan ma’lumotlarni o‘zida saqlaydi. Protsessor bilan  axborot almashuvining  tezligi va kompyuterning mahsuldorligi  1 va 2 – darajali kesh xotiralarning hajmiga bog‘liq bo‘ladi.

  Videoadapter – protsessor va  monitor  aloqasini ta’minlovchi qurilma va axborot stig‘imi 1 gigabayt va undan yuqori.

Videoxotira monitor ekranida video ma’lumotlarni (videotasvirlarni) saqlab turish uchun ishlatiladi. Videoxotira  bu grafik tasvirlar shakllanadigan  maxsus operativ xotiradir. Uning kattaligi 512 Kbdan tortib 2 Gbgacha bo‘lishi mumkin va ular 16,7 mln. rangni uzata olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.Videoxotra ekrandagi har bir piksel haqidagi axborotni saqlovchi,  energiyaga bog‘liq bo‘lgan elektron qurilma.

SHina.Kompyuterlarda har bir qurilmalarning ishini boshqaruvchi elektron sxemalar mavjud bo‘lib, ular adapterlar (moslovchilar) deb ataladi. Barcha adapterlar mikroprotsessor va xotira orqali berilganlarni ayrboshlovchi shina (sim)lar orqali bog‘langan bo‘ladi.

Sistema platasiga BIOS, mikroprotsessor, tezkor xotira, kesh xotira, shinalar joylashtirilgan bo‘ladi.

  Taktli chastota (Taktovaya chastota) - bu bir vaqt birligida protsessor bajara oladigan opsiya (takt)lar soni. "Ha" (1) holatida  – elektronlarning harakati mavjud, va  "Yo‘q" (0) holatida - elektronlarning harakati yo‘q. Bu holat takt yoki operatsiya  deb ataladi. Agar protsessor sekundda shuncha ko‘p operatsiyalarni bajarayotgan bo‘lsa, kompyuter katta axborotlarni qayta ishlayotgan hisoblanadi.

  Taktli chastotalar ikki tipga ajratiladi, ya’ni ular ichki va tashqi chastotalarga bo‘linadi.

  Ichki chastota – bu protsessor ishlayotgan taktli chastotadir.

  Tashqi chastota – bu protsessor bilan kompyuterning  operativ xotirasi o‘rtasida  amalga oshiriladigan axborot almashinuvidir.

  Tovush kartasi (Zvukovaya karta) – protsessordan chiqadigan  signalni  elektr signaliga aylantirib kompyuterning tovush chiqaruvchi qismiga yuboradigan va keyin  tovush kuchaytirgich yoki kalonkalarga etkazib beruvchi vosita.

  Portlar.  Portlar kompyuter sistema blokining orqa tomonida joylashtirilgan bo‘ladi. Ular kompyuterga monitor, klaviatura, "cichqoncha", printer, skanerlarni ulash moslamalaridir. Portlar maxsus o‘lchamdagi "tuynuk"chalar ko‘rinishida bo‘ladi.

  Parallel portlar (PS/2). Bu portlarga sichqoncha va klaviatura ulanadi."Cichqoncha" ulanadigan PS/2 porti yashil, klaviaturaniki esa siyoh rangida bo‘ladi. Bu tezkor portlarda signallar ikki yo‘nalishda 8 ta parallel yo‘llar orqali uzatiladi. Ma’lumotlarni uzatish tezligi 800 Kbit/sek dan 16 Mbit/sek gacha boradi. Parallel portlar sxemalarda LP1, LP2 v.h. nomlar bilan belgilanadi.

  Ketma-ket portlar. Bu portlarda ma’lumotlar vaqtning har bir momentida  faqat  bir yo‘nalishga qarab  uzatiladi. Bu vaqtda ma’lumotlar ketma-ket tartibda dastavval bir tomonga, so‘ngra ikkinchi tomonga uzatiladi. Bu portlarga ma’lumotlarni yuqori tezlikda uzatishni talab qilmaydigan - klaviatura, "cichqoncha" va modem kabi qurilmalar ulanadi. Ma’lumotlarni uzatish tezligi 115 Kbit/sek. Bu portlar sxemalarda COMk1, COMk1 v.h. nomlar bilan belgilanadi.

  USB  porti. Bu universal ketma-ket keluvchi port bo‘lib, u foydalanuvchilarga  kompyuterning istalgan qurilmalarini ulash imkoniyatini beradi. USB  portining ma’lumotlarni uzatish tezligi               1,1-12 Mbit/sek. ni tashkil qiladi.

  AT/MIDI  porti. Buportga raqamli musiqa asboblari (musiqa klaviaturasi va sintezator) ulanadi.

  Fire Wire  porti. Bu portning ma’lumotlarni uzatish tezligi 400 Mbit/sek. ni tashkil qiladi. Bu port kompyuterga video qurilmalarni ulash uchun xizmat qiladi. Bundan tashqari katta hajmdagi axborotlarni tez uzatish talab qiladigan qurilmalarni masalan,  tashqi qattiq disklardan foydalanishda  yuqori samara beradi.

Bu portlarning stol kompyuterlari uchun 6 kontaktli, noutbuk kompyuterlarda o‘rnatiladigan 4 kontaktli  tiplari mavjud.


Download 46,51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish