«Axborot- kommunikatsiya texnologiyalari» kafedrasi

Juda 
xavfli 
viruslarga 
axborotning 
maxfiyligini 
buzilishiga,  yuq  qilinishiga,  qaytarilmaydigan  turlanishga 
(shifrlash  xam  shu  qatorda)  xamda  axborotdan  foydalanishga 
tusqinlik  tsiluvchi  va  natijada  apparat  vositalarning  ishdan 
chiqishiga  va  foydalanuvchilar  sogligiga  shikast  yetishiga  sabab 
buluvchi viruslar kiradi. 
 

---

61 
 
2. «stels» viruslar (kurinmaydigan viruslar); 
3. polimorf viruslar. 
Talaba-viruslar  malakasi  past  yaratuvchilar  tomonidan  yaratiladi.  Bunday  viruslar, 
odatda,  rezident  bulmagan  viruslar  qatoriga  kiradi,  ularda  kupincha  xatoliklar  mavjud  buladi, 
osongina taniladi va yuqotiladi. 
«Stels»  viruslar  malakali  mutaxasislar  tomonidan  yaryatiladi.  «Stels»-viruslar 
operatsion tizimning shikastlangan fayllarga murojaatlarini ushlab qolish yuli bilan uzini yashash 
makonidagiligini  yashiradi  va  operatsion  tizimni  axborotning  shikastlanmagan  qismiga 
yunaltiradi.  Virus  rezident  xisoblanadi,  operatsion  tizim  programmalari  ostida  yashirinadi, 
xotirada joyini uzgartirishi mumkin. «Stels» -viruslar rezident antivirus vositalariga qarshi taьsir 
kursata olish qobiliyatiga ega. 
Polimorf viruslar xam malakali mutaxasislar tomonidan yaratiladi, va doimiy tanituvchi 
guruxlar-signaturalarga  ega  bulmaydi.  Oddiy  viruslar  yashash  makonining  zaxarlanganligini 
aniqlash  uchun  zaxarlangan  obьektga  maxsus  tanituvchi  ikkili  ketma-ketlikni  yoki  simvollar 
ketma-ketligini 
(signaturani) 
joylashtiradi. 
Bu 
ketma-ketlik 
fayl 
yoki 
sektorning 
zaxarlanganligini  aniqlaydi.  Polimorf  viruslar  virus  tanasini  shifrlashdan  va  shifrlash 
programmasini  turlantirishdan  foydalanadi.  Bunday  uzgartirish  evaziga  polimorf  viruslarda 
kodlarning muvofiqligi bulmaydi. 
Ma’lum  viruslar  bilan  ishlashda  kulaylikni  ta’minlash  maksadida  viruslar  katalogidan 
foydalaniladi.  Katalogda  viruslarning  kuyidagi  standart  xususiyatlari  tugrisidagi  ma’lumot 
joylashtiriladi:  nomi,  uzunligi,  zaxarlanuvchi  fayllar,  fayldagi  urni,  zaxarlash  usuli,  rezident 
viruslar  uchun  asosiy  xotiraga  joylashtirish  usuli,  kelib  chikaradigan  natijalari,  zarakunandalik 
vazifalarining  borligi  (yuk-ligi)  va  xatoliklar.  Kataloglarning  mavjudligi  viruslarni  tavsiflashda 
ularning  standart  xususiyatlari  va  ta’sirlarini  tushirib  koldirib,  fakat  uziga  xos  xususiyatlarini 
kursatishga imkon beradi.