Avzu: Yerning o’z o’qi atrofidan aylanishi va kattaligi. Darsning maqsadi

avzu: Yerning o’z o’qi atrofidan aylanishi va kattaligi.

Darsning maqsadi:

1. 
   
   Ta’limiy. O’quvchilarga sutka, yerning geografik qutblari, meridian va paralellar, geografik kenglik, uzunlik hamda yer haqidagi dastlabki ma’lumotlarni yetkazish.
   
2. 
   
   Tarbiyaviy. O’quvchilarni tabiatga muhabbat ruhida tarbiyalash.
   
3. 
   
   Rivojlantiruvchi.O’quvchilarni topqirlik, hozirjavoblik qobiliyatini rivojlantirish. Ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish, nutq madaniyatini o’stirish.
   

Dars turi: yangi BKM larni shakllantiruvchi, rivojlantiruvchi, muatahkamlovchi.

Dars metodi: “Xotira mashqi”, “Aql charxi”, “Munozara”, “Qiziqarli masala”,”Berilgan nuqtani top”.

Dars jihozi: 5-sinf o’quv atlasi, darslik, globus, mavzuga doir turli ko’rgazmalar, tarqatma materiallar, texnik vositalar.

Darsning blok-sxemasi.

T/r	Darsning borishi	Vaqti
1	Darsning tashkiliy qismi	3-minut
2	O’tgan mavzuni so’rash	10-minut
3	Yangi mavzu bayoni	15-minut
4	Mavzuni mustahkamlash	15-minut
5	O’quvchilarni baholash; Uyga vazifa berish.	2-minut

I.Darsning tashkiliy qismi:

A) Salomlashish, davomatni aniqlash, sinf xonasi tozaligini

nazorat qilish.

B) Ob-havo va kun yangiliklarini tinglash.

S) O’quvchilarni guruhlarga bo’lish, darsning borishi bilan

tanishtirish.

O’quvchilar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1-guruhga-Quyosh guruhi;

2-guruhga –Sayyoralar guruhi;

3-guruhga-Ekvator guruhi;

4-guruhga-Meridian guruhi;

5-guruhga-Globus guruhi;

O’quvchilarni darsga kirishishi uchun “ Fikrni jamlash” o’yini o’tkaziladi.

II. O’tgan mavzuni takrorlash.

1.”Xotira mashqi” o’yini. Bunda quyosh atrofidan aylanuvchi sayyoralarni tartib bilan joylashtiring.

1. 
   
   2 . 3. 4. 5. 6. 7. 8.
   

a)Mars; b-Uran; s) Yupiter; d) Neptun; e) Saturn; j) Merkuriy ; k) Venera; z) Yer;

2. “Aql charxi”. Quyida berilganlardan yulduz turkumlarini aniqlab yoniga belgi qo’ying va shartni bajaring.

1	Katta ayiq		5	Parizod
2	Qutb tulkisi		6	Oltin qoziq
3	Tarozu		7	Oltin cho’mich
4	Qavs		8	Chayon

III.Yangi mavzuning tashkil etilishi:

O’qituvchi ko’rgazmalar hamda slaydlar orqali yangi mavzuni tushintirib boradi. Dars davomida “Munozara” metodidan foydalaniladi.

Yangi mavzuning qisqacha bayoni:

Quyosh chiqib ,botgunga qadar ketgan vaqt kunduzi, botgundan chiqqunigacha o’tgan vaqt esa kechasi deyiladi. Bir kecha bilan bir kunduz sutka deb ataladi.

Yer bir sutkada , ya’ni 24 soatda o’z o’qi atrofida g’arbdan sharqqa tomon bir marotaba aylanib chiqadi.

Yer aylanish o’qining Yer yuzi bilan tutashgan ikki nuqtasi Yerning qutblari deb ataladi. Yer qutblari ikkita –Shimoliy va Janubiy qutblar. Yer yuzida qutblardan barobar uzoqlikda o’tkazilgan aylana chiziq ekvator deb ataladi. Ekvator Yerni ikkita yarimsharga Shimoliy va Janubiy yarimsharlarga ajratib turadi.



Shimoliy qutb bilan Janubiy qutbni tutashtiruvchi Yer yuzasidan o’tkazilgan yarim aylana chiziqlar meridianlar deyiladi. Yer ekvatoriga parallel qilib chizilgan aylana chiziqlar esa paralelllar deb yuritiladi.

Yerning kattaligi.