Avtotransport vositalari servisi asoslari

Sovitish suyuqliklarini avtomobilning ishlash sharoitiga moslashtirish
Aralashmaning tarkibi (hajmda)
Tashqi muhit harorati
Antifriz
Distillangan suv
-15 S
35
65
-25 S
40
60
-35 S
50
50
-45 S
60
40
Sovitish tizimidagi suyuqlik dvigatelni me’yoriy issiqlik rejimida ushlab turadi va zanglashning
oldini oladi. SHuning uchun suyuqlik sathi pasaygan taqdirda mutlaqo suv quyish mumkin emas.
Tizimdagi suyuqlik 2 yilda almashtirib turiladi. Ventilyator uzatmasi, tasmasining tarangligi shkivlarning
o’rtasidagi masofada, tasmani 30-40N kuch bilan bosib ko’rib tekshiriladi. Tasmaning me’yordagi
tarangligi (turli xildagi dvigatellar uchun) 10-20 mm bo’lishi kerak. KamAZ-740 va Isuzu avtomobilining
(3-rasm,a) dvigatellarida generator va suv nasosi yuritma tasmasining tarangligi generatorni(1), o’rnatish
plankasidagi (2) ariqchasimon teshik bo’ylab surib rostlanadi. Tasma to’g’ri rostlanganda, uning egilishi
uzun tarmoqning o’rtasi 40-45 N kuch bilan bosilganda KamAZ-740 dvigatelida 15-22 mm ni va Isuzu
dvigatelida 8-12 mm ni tashkil qilishi kerak. ZMZ-53 dvigatelidagi suv nasosi va shamolparrgk yuritmasi
tasmasining (7.30-rasm, b) tarangligi, richag(5) dastasini surib taranglash roligi(4) yordamida rostlanadi.
30-40 N kuch ta’sirida tasma egilishi 10-15mm bo’lishi lozim. Generator yuritmasining tasmasi esa,
o’rnatish plankasidagi ariqchasimon teshik bo’ylab generatorni surish orqali taranglanadi.

---

a)
3-rasm.
Dvigatellardagi yuritma moslamalarining
tarangligini rostlash: a-Isuzu, b-ZMZ-53, v-ZIL-
130 1-generator, 2-o’rnatish plankasi, 3-gayka, 4-
taranglash roligi, 5-richag, 6-
tirsakli val shkivi, 7-generator shkivi, 8-rostlash
bolti, 9, 10, 11-kompressor, shamolparrak va
suvnasosi, rul boshqarmasidagi gidrokuchaytirgich
nasosining shkivlari, 12-taranglash kronshteyni.
ZIL-130 dvigatelida 3 ta tasmani tug’ri taranglanishini kuzatib borish lozim (3-rasm, v). Rul
boshqarmasidagi gidravlik kuchaytirgich nasosi yuritmasining tasmasi, nasosni taranglash kroshteynida
(12) surib taranglanadi, generator yuritmasining tasmasi esa generatorni plankaga (2) mahkamlovchi
gaykani bo’shatib, so’ng generatorni surib taranglanadi. Bu tasmalarning egilishi 40 N kuch ta’sirida 8-14
mm dan oshmasligi kerak.
Kompressor yuritmasining tasmasi rostlash bolti (8) yordamida kompressorni kronshteyn tomon
siljitib taranglanadi. Bu tasmaning 40 N kuch ostidagi egilishi 5-8 mm bo’lishi lozim. TIKO va DAMAS
rusumli avtomobillariga davriy TXK da sovitish tizimidagi suyuqlikning sathi tekshiriladi (dvigatelning
sovuq holatida), uning sathi "FULL" va "LOW" belgilarining oralig’ida bo’lishi zarur. Agar sath "LOW"
belgisidan pastda bo’lsa, suyuqlik sathi me’yoriga keltiriladi. NEKSIYa va ESPERO avtomobillarida
suyuqlik sathi "COLD" belgisidan yuqorida bo’lishi kerak.