|
1-rasm.
Tashqi tozalash ishlariga mo’ljallangan
KSM 750 B
XL
turidagi supirish mashinasi (5 o.k. ga ega bo’lgan
Honda
dvigatelli, ish unumi 4000 m
2
/soat, o’tish kengligi
100 mm, konteyneri 40 litr, ishchi tezligi 4 km/soat, tashqi
o’lchamlari 1240x690x1150 mm, massasi 80kg).
Avtomobil kuzovini tozalash
: tozalash ishlaridan maqsad kuzovda qolgan yuk qoldiqlarini yig’ishtirish,
yuk avtomobillarning kabinalari, avtobus va yengil avtomobil salonlarini changdan tozalashdan iborat.Kir
va changdan tozalashda junli cho’tkalardan, qirg’ichlardan va artish materiallaridan hamda elektr
changso’rgichlardan foydalaniladi. Ular qo’lda ko’tarib yuruvchi va qo’zg’almas bo’lishi mumkin (1,2-
rasmlar). Elektr changso’rgich uchida konussimon kallak va cho’tkali egiluvchan ichak(shlang)lardan
iborat. Havo so’rish bosimi 11-12 Pa oraliqda bo’ladi. Yirik ATK va avtobus saroylarida qo’zg’almas
chang so’rgichlardan foydalanish katta samara beradi.
2-rasm.
Qo’chma va qo’zg’almas changyutgich turlari (Lavor firmasi), quvvati 1500 vatt, so’rish
qobiliyati 3190 mm suv ustuni, havo oqimi 140 m3/soat
Avtomobillarni yuvish
: avtomobil tashqi qismlarini va shassisini yuvish uchun iliq suvdan (25-
30
0
S) foydalaniladi va uning harorati yuviladigan sirtning harorati uzog’i bilan 18-20
0
S ortiq bo’lishi
zarur, aks holda bo’yalgan yuzalarga salbiy ta’sir etishi mumkin. Suvni bosim ostida purkash yo’li bilan
avtomobil yuvilganda, uning sifatini oshirish uchun cho’tka, gubka kabi materiallardan foydalaniladi.
Yuvish sifatini oshirish, suv sarfini va yuvish vaqtini kamaytirish suv bosimiga, purkagich teshigi
diametriga, purkash burchagiga bog’liq.
Demak yuqori kinetik energiyaga ega bo’lish va suv sarfini kamaytirish uchun uning bosimini
oshirish va purkagich diametrini kichraytirish zarur.Bu bilan suvning sarfini kamaytirish mumkin.
Suv sarfini kamaytirish va yuvish sifatini oshirish uchun maxsus sintetik yuvish vositalaridan ham
foydalaniladi (progress, avtoshampun, avtoemulsiya va h.k). Ular o’z navbatida yuzadagi kirlarni
yumshatadi, moy izlarini eritadi va yuvishni yengillashtiradi. Misol uchun yengil avtomobillar kuzovini
yuvishda 40-50 gramm sintetik yuvish vositasi ishlatiladi. Sintetik kukunning 7-8 grammi 1 litr, harorati
35-45- suvda eritilib, suv purkagich yoki yuvish pistoleti bilan sepiladi. Suv sarfini
kamaytirish uchun, undan qayta foydalanish tizimi qo’llaniladi.
Suvning sarfi quyidagicha aniqlanadi:
Avtomobillarni yuvish, uni bajarish turiga qarab qo’l bilan, mexanizatsiyalashgan va maxsus
bo’lishi mumkin. Qo’l bilan: shlanga va sepkich yordamida past bosimli (0.2-0.4MPA), yuqori bosimli
(1-2.5MPA) bo’lishi mumkin. Mexanizatsiyalashgan yuvish turi maxsus jihozlar yordamida bajariladi va
tuzilishiga qarab zarrachali, cho’tkali va zarracha-cho’tkali bo’ladi.
Joylashishiga qarab, qo’zg’almas (avtomobil harakatlanadi), qo’zg’aluvchan (avtomobil joyida
turadi), boshqarish turiga qarab qo’l bilan boshqariluvchi va avtomat ravishda boshqariluvchi bo’ladi.
Zarrachali yuvish jihozida ishchi a’zo sifatida purkagich va forsunkalardan foydalaniladi, hamda ular
yordamida suv yoki aralashma purkaladi. CHo’tkali yuvish jihozlarida, tsilindrsimon ustiga shetka
o’rnatilgan barabanlar aylanadi va suv sepadi. Ular yengil avtomobil va avtobuslar uchun qo’llaniladi.
Zarra-cho’tkali - bunda purkagichlardan suv sepiladi va cho’tka aylanadi (avtobus, yengil avtomobil va
yuk avtomobillari uchun). Qo’zg’almas-yuvish jihozi yuvish postida fundamentga o’rnatilgan bo’ladi.
Harakatlanuvchan-yuvish jihozi avtomobil shassisiga o’rnatilgan bo’lib, avtomobillarni ASK dan
tashqarida yuvish uchun mo’ljallangan. Qo’l bilan boshqaruvchi-yuvish jihozini, qo’l yordamida
harakatga keltiriladi. Avtomat ravishda boshqariluvchi yuvish jihozi - avtomobil yuvish postiga kirgandan
so’ng, fotoelement yoki ulagich yordamida harakatga keladi. Ko’p funktsiyali jihoz yordamida
avtomobilning tag va ustki qismi birdaniga yuviladi. G’ildiraklar esa, maxsus jihozlar yordamida (3-rasm)
yuviladi.
3-rasm.
G’ildiraklarni avtomatik
yuvish jihozi: ishchi hajmi 400 l.,
quvvati 7,2 kVt., kuchlanish 3x400 V.
Avtomobillarni yuvish ishlari mexanizatsiyalashganda, unga 1.5-3 min, qo’l bilan 10-20 min vaqt
sarflanadi. Mexanizatsiyani qo’llash natijasida harajatlar yuk avtomobillari va avtobuslarda 1-3 %, yengil
avtomobillarda 25-30 % kamayadi.
Yuvish postlaridagi ariqchalarning poli 2-3 % qiyalikda, maydoncha avtomobilning tashqi
o’lchamlaridan 1.25-1.5 m kengroq bo’lishi kerak. Avtomobil yuvish postlarida konveer yordamida
harakatlanadi (4-rasm).
4-rasm.
Avtomobillarni yuvish konveeri shakli (konveerning harakatlanish tezligi 3...4 m/min).
Avtomobillarni qo’l bilan yuvish posti - maxsus trubalar bilan jihozlangan bo’lib (vodoprovod,
suv bosimi 0.2-0.4 MPa) suv bosimini oshirish uchun maxsus nasos, qurilma va sepgichlardan(5-rasm)
foydalanadi. (SHlangada qo’l bilan yuvish moslamasi(M-107)dagi suv bosimi 2.2 MPa ni tashkil etadi.
TSKB-1100 turidagi GARO moslamasining ishlab chiqarish qobiliyati 35-40 lmin ni tashkil etib,
vodoprovod suvini 10 m balandlikka chiqara oladi). Yengil va yuk avtomobillarni yuqori bosim ostida
yuvishda suv sarfi 150-200 l ni, avtobuslar uchun 300-400 l ni tashkil etadi. Past bosim ostida yuvishda
suv sarfi 200-300 % ga oshadi. Yengil va yuk avtomobillarni yuqori bosim ostida yuvishda suv sarfi 150-
200 l ni, avtobuslar uchun 300-400 l ni tashkil etadi. Past bosim ostida yuvishda suv sarfi 200-300 % ga
oshadi.Avtomobillarni har qanday yuvish turini qo’llanganda kuzovning sirti oz bo’lsa ham shikastlanadi.
Quyidagi rasmlarda (6-rasm)) turli usullarda yuvilgan sirtlarning shikastlanish darajalari aks ettirilgan.
5-rasm.
Qo’l bilan yuvishda ishlatiladigan suv sepgich (maksimal bosimi 160 Bar, suv sarfi 20 l/min;
suvning maksimal harorat 60 C°).
a)
b)
v)
6-rasm.
Turli usullarda yuvilgan sirtlarning shikastlanish shakli: a-artish materiali tagiga qattiq zarracha
tushib qolgan holat; b-artish materiali yaxshi tozalanmay ishqalangan holat; v-25 marta avtomat ravishda
yuvilgan yuza holati.
ASK larda avtomobillarni yuvishda va ustaxonalarda ishlatilgan suvni tozalash, undan qayta
foydalanish va sanitariya talablariga rioya qilgan holda kanalizatsiya tizimiga oqizish muhim rol
o’ynaydi. Ishlatilgan suv kanalizatsiya tizimi, suv havzalari va atrof muhitni ifloslantirmasligi uchun
ATK larda loy tindirgich va moybenzintutgichlardan foydalaniladi. Loytindirgichning oddiy turi 7-
rasmda ko’rsatilgan.
Avtomobillarni yuvish postidagi quvur(3) orqali suv, maxsus idish(2)ga oqib tushadi. qattiq va
og’ir zarrachalar loytindirgichga tushib, tezligini yo’qotadi va tindirgich tubida to’planadi. Tindirilgan
suv quvur(5) orqali 6-moybenzintutgich(6)ga oqib tushadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
