Avtotransport vositalari servisi asoslari

Elektron tizim va qurilmalarni ekspluatatsiya qilish va TXK
ning o’ziga xos tomonlari.
Hozirgi paytda avtomobil va traktorlarda quyidagi elektron tizimlar va qurilmalar ishlatiladi:
majburiy salt yurish ekanomayzeri (EPXX) tizimi, burilish ko’rsatgichi uzgichi, avariya holati
xabarchisining relesi, eshiklarni blokirovka qilish tizimi boshqarish bloki, oynatozalagichni uzilib-uzilib
ishlash harakatini boshqarish relesi, iqlim o’rnatgichni boshqarish tizimi (6 - rasm) va boshqalar.
Ularning hammasi, avtomobil agregatlarini murakab elektron boshqarish tizimi kabi, ekspluatatsiya
jarayonida ular bilan muomalada ehtiyotkorlik choralarini ko’rishni talab etiladi. O’O kaliti ulanganda
elektron rele yoki blok botslagich uyalarini ajratib qo’yish man etiladi, chunki elektron blok komponent
(elektron texnika buyum) lari ishdan chiqishi mumkin hamda bort tarmog’iga AKB ulangan holda
transport vositalarida va elektron tizim va qurilishda payvandlash ishlarini bajarishga ruhsat etilmaydi.
6- rasm.
Avtomobil isitgichini avtomat boshqarish tizimi
sxemasi:
1
-avtomobil salonidagi havo harorati datchigi;
2
-
montaj blogi;
3,4
-tegishli ravishda havoni retsirkulyatsiya
qilish kaliti va uzgichi;
5
-qo’shimcha rezistor;
6
-kontroller;
A
-ko’rsatgich asboblarini yoritish uzgi chiga;
F1, F2
-saqlagichlar;
HL1,HL2
-lampalar;
K1, K2
-rele
kontaktlari;
M1
-ventilyator elektrodvigateli;
M2
-avtomobil
salonini chaqmoqollatish elektrodvigateli;
M3
-isitgich
to’sig’i uzatmasi mikroreduktori;
1 - 6,1–3
-bog’lagich
uyalarining tartib nomeri.
Transport tizimidagi elektron tizim va qurilmalarni sozlash bo’yicha ishlab chiqaruvchi zavodning
yo’riqnomalari bajarilishi zarur, nosozliklarni izlashda kirishuv qarshiligi yuqori bo’lgan mulьtimetr yoki
tester qo’llanishi kerak. Elektron tizim va qurilmalarga TXKda ularning ish qobiliyati, vaqtinchalik

---

tsikllar, indikator lampasini ishga tushish momenti, mehnat unumdorligi va h. k lar tekshiriladi.
Navbatdagi TXK da va ularning nosozlik hollarida (7.6-jadval) elektron bloklar avtomobildan yechib
olinadi va mahsus stendlarda tekshiriladi. ATEJ va AE buyumlari va tizimlariga TXK va diagnostika
o’tkazish
transport vositalarini yuqori texnik shayligini ushlab turish imkoniyatini beradi. TXK va diagnostika
o’tkazish sifati transport tashkilotlari va servis hizmati muhandis operatorlarini mahoratiga bog’liqdir.